Πικρές αλήθειες για την ανθρωπολογία

Η φυσική ανθρωπολογία είναι μια καλά εδραιωμένη επιστήμη, με πάνω από ενάμιση αιώνα δραστηριότητας, με σαφείς θεωρητικές βάσεις και συγκεκριμένες ερευνητικές μεθόδους. Ειδικά ο κλάδος της φυλετικής ανθρωπολογίας είναι ο πλέον υποσχόμενος για την ανθρώπινη σκέψη, εφόσον διακρίνει τους ανθρώπους σε φυλές με διαφορετικά σωματικά και ψυχικά γνωρίσματα, τα οποία επηρεάζουν ποικιλοτρόπως τα έθνη, την ιστορία και τον πολιτισμό.

Ωστόσο, η μελέτη της φυλετικής ανθρωπολογίας, με περίοδο ακμής τα τέλη του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ου, μπορεί να προχώρησε σημαντικά, αλλά δεν έφτασε σε μια πλήρη εμβάθυνση στην ανθρώπινη διαφοροποίηση. Υπάρχουν ακόμα σκοτεινά σημεία που δεν έχουν διαλευκανθεί, καθώς επίσης έχουν μείνει αρκετές εσφαλμένες εντυπώσεις. Θα αναφέρουμε κάποιες πικρές αλήθειες για την ανθρωπολογία, που θα πρέπει να γνωρίζει όποιος ασχολείται με τη φυλετική ανθρωπολογία...


1. Στην Ευρώπη η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού είναι Αλπικοί ή Κρομανοειδείς. Οι Νορδικοί και οι Μεσογειακοί είναι ελάχιστοι στην Ευρώπη. Διαρκώς γίνεται προσπάθεια να εντοπιστούν Νορδικά γνωρίσματα ακόμη και εκεί που δεν υπάρχουν, λόγω της αποθέωσης του τύπου αυτού από μερίδα ανθρωπολόγων. Κάθε ξανθίζων αυτομάτως θεωρείται ότι είναι Νορδικός, ενώ μπορεί να οφείλεται σε Βαλτική, Διναρική ή ΚΜ επίδραση. Συχνά μάλιστα, όλοι οι ΚΜ τσουβαλιάζονται με τους Νορδικούς, ενώ είναι ξεκάθαρα διαφορετικοί φυλετικοί τύποι. Αντίστοιχα και με τους Μεσογειακούς, όπου σχεδόν οποιοσδήποτε μπορεί να ταξινομηθεί έτσι, αρκεί να έχει σκούρα μαλλιά, ενώ συνήθως πρόκειται για Αλπικούς, Διναρικούς, Αρμενοειδείς, Κρομανοειδείς και οτιδήποτε άλλο. Οι Μεσογειακοί είναι μειοψηφία ακόμη και στις "Μεσογειακές" χώρες, οι Νορδικοί είναι μειοψηφία ακόμα και σε "Γερμανικές" χώρες. Οι λόγοι που υπερεκτιμούνται οι Νορδικοί και οι Μεσογειακοί είναι ψυχολογικοί, όλοι θέλουν να ταυτίζονται με φυλετικούς τύπους που θεωρείται ότι διαθέτουν κάτι το ευγενές. Όσοι μελετούν αντικειμενικά την φυλετική ανθρωπολογία της Ευρώπης, θα πρέπει να σταματήσουν να βρίσκουν παντού Νορδικούς και Μεσογειακούς και να εστιάσουν στον Αλπικό και στον Κρομανοειδή τύπο. Να μελετήσουν τα γνωρίσματά τους, τον ψυχισμό τους και τα συμπεράσματα θα βγουν αβίαστα.

2. Τα μαύρα μαλλιά και τα καστανά μαλλιά θα πρέπει να μελετώνται ξεχωριστά. Στις ανθρωπολογικές μελέτες, τα καστανά μαλλιά συχνά συγχωνεύονται με τα μαύρα μαλλιά. Όμως η απόσταση μεταξύ τους είναι μεγάλη, πολλές φορές μεγαλύτερη και από αυτή μεταξύ ανοιχτών καστανών και ξανθών. Το ζήτημα δεν έχει μελετηθεί σε βάθος. Η ύπαρξη καστανών αλλά και μαύρων μαλλιών εντός φυλετικού τύπου υποδεικνύει ότι υπάρχουν υποκλάδοι εντός του τύπου, με την διαφοροποίηση πιθανότατα να συνδέεται και με άλλα στοιχεία του φαινοτύπου. Συνεπώς, τα καστανά μαλλιά θα πρέπει να μελετώνται ξεχωριστά από τα μαύρα, έτσι πιθανόν να εντοπίσουμε εξελικτικές μικροδιαφοροποιήσεις εντός των σκουρόμαλλων φυλετικών τύπων.

3. Ο προσωπικός δείκτης παρουσιάζει σημαντική διακύμανση εντός φυλετικού τύπου. Στα τυπικά γνωρίσματα των φυλετικών τύπων συνηθίζουμε να δίνουμε και χαρακτηρισμό περί του προσωπικού δείκτη, π.χ. οι Διναρικοί είναι λεπτοπρόσωποι, οι Αλπικοί είναι ευρυπρόσωποι, κτλ. Ο προσωπικός δείκτης είναι ο εκατοστιαίος λόγος του εύρους των ζυγωματικών προς το ύψος του προσώπου. Μια μικρή διαφοροποίηση στο εύρος των ζυγωματικών, μεταβάλλει σημαντικά τον προσωπικό δείκτη. Υπάρχουν μεν κάποιες σαφείς τάσεις περί σχήματος προσώπου στους φυλετικούς τύπους, αλλά δύσκολα ισχύουν για κάθε ένα άτομο του εκάστοτε τύπου. Η αστάθεια του προσωπικού δείκτη φαίνεται ιδιαίτερα στο ζήτημα των Κρομανοειδών, οι οποίοι μπορεί να είναι από λεπτοπρόσωποι με μεγάλο ύψος προσώπου, ιδίως στη βόρεια Ευρώπη, έως ευρυπρόσωποι, εάν τα ζυγωματικά είναι πολύ έντονα. Μάλιστα, η κλασική ταξινόμηση σε λεπτοπρόσωπες, μεσοπρόσωπες και ευρυπρόσωπες φυλές, αφορά αποκλειστικά στους άνδρες. Οι γυναίκες έχουν πιο ευρύ πρόσωπο, με τουλάχιστον 2 μονάδες χαμηλότερο προσωπικό δείκτη. Γενικότερα, τα διαθέσιμα στοιχεία για τον προσωπικό δείκτη στον πλανήτη δεν είναι πολλά, ενώ οι περισσότερες μελέτες δεν τον εξετάζουν συνδυαστικά με τους φυλετικούς τύπους, συνεπώς είναι δύσκολο να γίνει αντιστοίχιση. Τάσεις στον προσωπικό δείκτη υπάρχουν, που αρκούν για έναν γενικό χαρακτηρισμό ενός φυλετικού τύπου, όμως η διακύμανση του προσωπικού δείκτη είναι αρκετή και αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην ατομική φυλετική ταξινόμηση.

4. Οι Αλπικοί δεν είναι Ευρωπιδικοί. Είναι απώτερα εξωευρωπαϊκής καταγωγής, προέρχονται από την κεντρική Ασία, ως μακρινό παρακλάδι των μογγόλων. Το ότι έχουν λευκό δέρμα, με ελαφρά κιτρινίζουσα τάση, δεν τους κάνει αυτομάτως Ευρωπιδικούς, άλλωστε υπάρχουν Ευρωπιδικοί, όπως οι του Ινδικού τύπου, που δεν έχουν λευκό δέρμα. Η συνάφειά των Αλπικών-Βαλτικών με τους μογγόλους είναι ξεκάθαρη στα σωματικά γνωρίσματα. Τάση ευρυπρόσωπίας και μεσορρινίας, βραχυσκελία, βραχυκεφαλία και ενδομορφική σωματοδομή είναι στοιχεία που ταυτίζονται με αυτά που βρίσκουμε σε μογγόλους της κεντρικής Ασίας. Επίσης, ο ψυχισμός τους είναι παρόμοιος με αυτόν των μογγόλων, δηλαδή είναι συνετοί, συντηρητικοί, άτολμοι, παθητικοί και εύστροφοι. Για όσους μελετούν αντικειμενικά την ανθρωπολογία, δεν μπορούν να μην διαπιστώσουν ότι τα σωματικά, αλλά και τα ψυχικά γνωρίσματα των Αλπικών-Βαλτικών δεν έχουν καμία σχέση με αυτά των μεσο-δολιχοκέφαλων, (μεσο-)εξωμορφικών, λεπτόρρινων Νορδικών, Ατλαντοειδών, Κρομανοειδών και Μεσογειακών. Μιλάμε για δύο τελείως διαφορετικούς κόσμους. Ωστόσο, συνυπάρχουν στην Ευρώπη για χιλιετίες, σε συνθήκες έντονης μίξης μεταξύ τους. Είναι  δύσκολο να παραδεχτεί κάποιος ότι οι Αλπικοί δεν είναι Ευρωπιδικοί και μάλιστα εξωευρωπαϊκής καταγωγής, καθώς οι Αλπικοί είναι συμπαθείς έως χρήσιμοι και πιθανότατα αποτελούν τον πιο πολυπληθή φυλετικό τύπο της Ευρώπης, ακόμα και οι περισσότεροι ανθρωπολόγοι ήταν μάλλον Αλπικοί. Όσο συμπαθείς και να είναι, η επιστήμη αποδεικνύει ότι οι Αλπικοί δεν είναι Ευρωπιδικοί. Η αυξητική τους τάση σταδιακά μετασχηματίζει την Ευρώπη από διάφορες απόψεις.