Οι Τούρκοι της Μικράς Ασίας

Μια εξαιρετική μελέτη για την ανθρωπολογία της Τουρκίας πραγματοποιήθηκε από τους M.W. Hauschild και F. Wagenseil, που δημοσιεύτηκε με τίτλο "Anthropologische Untersuchungen an anatolischen Turken" στο περιοδικό Zeitschrift fur Morphologie und Anthropologie. Λεπτομερέστατη, με πλήθος μετρήσεων, παρατηρήσεων και πλαισιωμένη από δεκάδες πίνακες, εξετάζει την κατανομή των ανθρωπολογικών χαρακτηριστικών στους Τούρκους της Μικράς Ασία, γνωστής και ως Ανατολία.

Το δείγμα αποτελούνταν από 471 Τούρκους στρατιώτες, από διάφορες επαρχίες της Ανατολίας. Οι επαρχίες, που χαρακτηρίζονται συνήθως από μια κεντρική πόλη ή περιοχή, είναι οι εξής: Μαρμαρά-Δαρδανέλλια, Προύσα, Σμύρνη, Ικόνιο (Konia), Άγκυρα, Κασταμονή (Kastamuni), Ανατολικές επαρχίες (Ostprovizien).

Το ανάστημα βρέθηκε μέτριο προς υψηλό για την εποχή. Γενικότερα η σωματοδομή. τείνει ευρεία με μικρά ποσοστά λεπτής σωματοδομής. Η στατιστική επεξεργασία των μετρήσεων δείχνει...
ότι η περιοχή των Δαρδανελίων έχει την υψηλότερη μεταβλητότητα και γενικότερα η δυτική Μικρά Ασία έχει υψηλότερη μεταβλητότητα από την ανατολική, υποδηλώνοντας έντονη μίξη διαφορετικών φυλετικών στοιχείων στα δυτικά.

Ο μέσος κεφαλικός δείκτης βρέθηκε 84,19 που δηλώνει βραχυκεφαλία, αποτέλεσμα παρόμοιο με αυτό που βρήκαν άλλοι ανθρωπολόγοι. Στη μελέτη δίνεται αναλυτικός πίνακας κατανομής του κεφαλικού δείκτη ανά επαρχία, που είναι  ο παρακάτω.

Παρατηρούμε ότι τα υψηλότερα ποσοστά μεσο-δολιχοκεφαλίας εντοπίζονται στη δυτική Μικρά Ασία, υπερβαίνοντας το 40%, ενώ ακολουθεί η επαρχία του Ικονίου και οι Ανατολικές επαρχίες. Εν γένει, σε ολόκληρη τη χώρα κυριαρχεί η βραχυκεφαλία, με τα ποσοστά να φτάνουν το 90% στην κεντρική και ανατολική Μικρά Ασία και η υπερβραχυκεφαλία να υπερβαίνει τυπικά ακόμα και το 50%. Υψικρανία παρουσιάζει η πλειοψηφία του πληθυσμού, σε ποσοστό περίπου 70%, ειδικά στο κέντρο και στα ανατολικά, με τους έχοντες χαμαικρανία να εντοπίζονται δυτικά, τέρμα ανατολικά και νότια, εκεί δηλαδή που βρίσκουμε και τους δολιχοκέφαλους.

Πάνω από τον μισό πληθυσμό βρίσκουμε να εμφανίζει πλατυϊνία, ενώ κυρτοϊνία σε μια εμφανή μειοψηφία. Το μέτωπο, που προκύπτει και από την γραμμή των μαλλιών, βρέθηκε με αρκετή μεταβλητότητα, δηλαδή από χαμηλό μέχρι και μέτριο-προς υψηλό. Εμφανή υπερόφρυα τόξα έχει μικρό μέρος του πληθυσμού.

Ο μέσος προσωπικός δείκτης βρέθηκε 86,74 που αντιστοιχεί σε μεσοπροσωπία. Τα πράγματα είναι περίπου ισομοιρασμένα μεταξύ λεπτοπροσωπίας, μεσοπροσωπίας και ευρυπροσωπίας. Τα υψηλότερα ποσοστά λεπτοπροσωπίας βρίσκονται στις ανατολικές επαρχίες. Τα πιο μικρό πλάτος προσώπου βρίσκουμε στα δυτικά και στα νότια.

Ο μέσος ρινικός δείκτης βρέθηκε 62,42 που δείχνει έντονη λεπτορρινία. Το 84,6% του πληθυσμού εμφανίζει λεπτορρινία και σχεδόν όλο το υπόλοιπο μεσορρινία. Η μύτη στο άκρο είναι κυρτή στο 57,7% ίσια στο 36,7% και κοίλη στο 5,6% του δείγματος, με την κυρτότητα να αυξάνεται όσο πάμε ανατολικά.

Υπάρχει ένας εμφανής αριθμός ατόμων με σαρκώδη χείλη. Ένα μικρό μέρος του δείγματος έχει βαριά βλέφαρα, ελάχιστοι έχουν επίκανθο. Το χρώμα του δέρματος κυμαίνεται από νοτιοευρωπαϊκό έως ενδιάμεσο προς καφέ. Τα μαλλιά ήταν τις περισσότερες φορές κυματιστά, με μια μικρή μειοψηφία ίσιων μαλλιών. Το χρώμα των μαλλιών είναι σχεδόν πάντα καστανό ή σκούρο-καστανό, σε αθροιστικό ποσοστό 97,4%. Ξανθά μαλλιά έχει το 1,9%  και κόκκινα το 0,7%. Τα περισσότερα ξανθά μαλλιά βρίσκονται στα δυτικά, καθώς και στη βόρεια ακτογραμμή, λογικά λόγω πληθυσμών από τον Καύκασο. Τα αποτελέσματα δίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Το χρώμα των ματιών είναι κυρίως καστανό, σε ποσοστό 80,7%. Ενδιάμεσο χρώμα ματιών, που κατηγοριοποιείται ως πράσινο ή γκρι έχει το 15,7%, ενώ γαλάζιο χρώμα έχει το 3,6%. Δηλαδή περίπου ένας στους πέντε έχει ενδιάμεσα ή ανοιχτά μάτια. Άλλοι ανθρωπολόγοι μάλιστα βρήκαν υψηλότερα ποσοστά ενδιάμεσων ή ανοιχτών ματιών.

Όπως τονίζει και ο συγγραφέας, κυρίαρχος τύπος είναι ο Αρμενοειδής, ή αλλιώς Προσωασιατικός. Τα επικρατούντα τυπικά χαρακτηριστικά όπως βραχυκεφαλία, υψικρανία, μεσοπροσωπία, λεπτορρινία με κυρτή μύτη, σκούρα μαλλιά, ευρεία σωματοδομή και μέτριο προς υψηλό ανάστημα υποδεικνύουν την πλειοψηφική τάση του Αρμενοειδή τύπου. Επικρατεί σε όλη τη Μικρά Ασία και πάνω από τους μισούς ανήκουν σε αυτόν τον τύπο, ενώ στα κεντρικά και ανατολικά εμφανίζει ακόμη υψηλότερες συγκεντρώσεις. Στη χώρα υπάρχουν αρκετοί Αλπικοί, που εισάγουν μεσορρινία σε διψήφιο ποσοστό. Στα δυτικά η δολιχοκεφαλία εμφανίζει υψηλό ποσοστό και πιθανότατα οφείλεται σε Μεσογειακούς. Τα επίσης υψηλά ποσοστά δολιχοκεφαλίας στα νότια και ανατολικά, οφείλονται στην εμφάνιση Αραβικών και Ιρανικών, αντίστοιχα. Μάλιστα, οι ανατολικές επαρχίες έχουν και τα υψηλότερα ποσοστά λεπτοπροσωπίας, λόγω Ιρανικών, ενώ το πιο μικρό εύρος προσώπου το βρίσκουμε στα δυτικά και νότια, λόγω Μεσογειακών και Αραβικών, αντίστοιχα. Ένα μικρό ποσοστό ξανθών μαλλιών στα δυτικά πιθανόν οφείλεται σε Διναρικούς, απογόνους Βαλκάνιων γενίτσαρων ή άλλως εξισλαμισθέντων. Στα βόρεια, οι λίγοι ξανθοί λογικά οφείλονται σε εισελθόντες από τον Καύκασο. Η έρευνα δεν βρήκε ιδιαίτερη μογγολική επίδραση στον πληθυσμό, αν και υπάρχει εμφανώς στη χώρα βάσει άλλων μελετών.
Ακολουθούν συγκρίσεις με γειτονικούς λαούς, όπως οι Κούρδοι, με τους οποίους οι βασικές διαφορές είναι ότι οι Κούρδοι τείνουν δολιχοκέφαλοι, με πιο έντονη λεπτορρινία, διατηρώντας σκούρα γνωρίσματα και ισχυρή τριχοφυΐα σώματος, δηλαδή τείνουν περισσότερο Ιρανικοί. Οι Αρμένιοι εμφανίζουν φυλετικές ομοιότητες με τους Τούρκους της κεντρικής και ανατολικής Μικράς Ασίας.

Με λίγα λόγια, οι Τούρκοι της Ανατολίας είναι πλειοψηφικά Αρμενοειδείς, με μια Αλπική μειοψηφία και ένα εμφανές  ποσοστό μογγόλων Τουρανικών ή Κεντρικών Ασιατικών. Δευτερευόντως υπάρχουν κάποιοι Μεσογειακοί στα δυτικά, αρκετοί Ιρανικοί στα ανατολικά, και σποραδικά τύποι όπως Καυκάσιος στα βορειοανατολικά, Κρομανοειδής γενικά, Διναρικός στα δυτικά και άλλοι. Η μελέτη είναι αξιολογότατη, μία από τις πληρέστερες για την Μικρά Ασία.