Το φυλετικό υπόβαθρο του διαχωρισμού μεταξύ Ελλήνων και βαρβάρων στην αρχαιότητα

Οι Έλληνες διαχώριζαν τους εαυτούς τους από τους βαρβάρους, όπως αποκαλούσαν τους αλλόφυλους και κυρίως τους ανατολίτες. Η διαφορά έγκειτο όχι μόνο στην εμφάνιση, αλλά και στον τρόπο συμπεριφοράς. Η οπτική αντίληψη της διαφορετικής εμφάνισης είναι μεγάλης σημασίας και κάνει κατανοητή τη διαφορά και στον πλέον αδαή. Ωστόσο, η επίγνωση της διαφορετικότητας και της απόδοσης του μειωτικού όρου "βάρβαρος" στους αλλόφυλους ανατολίτες, βρίσκεται ένα επίπεδο παραπάνω, δηλαδή στην διαπίστωση της διαφορετικότητας στα ήθη, στον πολιτισμό και στις αξίες.

Η πολιτική και στρατιωτική αριστοκρατία των Ελλήνων ανήκε κυρίως στον Μεσογειακό φυλετικό τύπο, με βάση τις ποικίλες απεικονίσεις και την περιγραφή της συμπεριφοράς τους στα γραπτά που σώθηκαν. Ζώντας σε ένα πλαίσιο πολεμικής και ηρωικής ηθικής, οι Μεσογειακοί εκμεταλλεύτηκαν την έφεση στη δράση, στην μάθηση και στις τέχνες, ώστε να γίνουν άριστοι πολεμιστές και να διαπρέψουν στις επιστήμες και στις τέχνες. Τα πνευματικά και καλλιτεχνικά δημιουργήματα έγιναν αντικείμενο θαυμασμού ανά τους αιώνες και θαυμάζονται μέχρι και σήμερα. Η πολεμική ηθική ενέπνεε τις αξίες της ανδρείας, της φιλοπατρίας, της πειθαρχίας και της θυσίας για το σύνολο. Από την άλλη, δεν έλειπαν οι διασκεδάσεις και οι γιορτές, αλλά πάντα χωρίς να γίνονται εις βάρος της ηρωικής ηθικής, ώστε να καταπέσουν στην φιληδονία και τον εκφυλισμό. Υποδείγματα ανθρώπων, που παντα θα αποτελούν πρότυπα.

Από την άλλη, οι βάρβαροι ανατολίτες, αποτελούνταν κυρίως από άτομα του Αρμενοειδούς και του Ιρανικού τύπου. Εκτός από την εμφανισιακή διαφοροποίηση, η συμπεριφορά των φυλών αυτών είναι πολύ διαφορετική έως άκρως αντίθετη από αυτή των Ελλήνων. Οι Αρμενοειδείς λατρεύουν το χρήμα, την καλοπέραση και την αεργία. Δεν έχουν έφεση στις τέχνες, αλλά έχουν κάποιες διανοητικές ικανότητες ώστε να μπορούν να προσαρμοστούν και να τα "καταφέρουν". Είναι πονηροί και ικανοί έμποροι. Μπρος στον δυνάστη είναι γλοιώδεις, ενώ όταν είναι αυτοί από πάνω απαιτούν υποταγή. Στον πόλεμο είναι φοβιτσιάρηδες. Οι Ιρανικοί από την άλλη, έχουν και αυτοί μια έφεση στη λατρεία του πλούτου και προσαρμόζονται εύκολα στο πρότυπο του απόλυτου δυνάστη που απαιτεί υποταγή. Ωστόσο, οι Ιρανικοί είναι ικανοί στον πόλεμο και εμφανίζουν δείγματα αριστοκρατικής ηθικής, αν δεν ξεπέσουν στις απολαύσεις.

Οι Πέρσες και οι Μήδοι ήταν του Ιρανικού τύπου και ήταν οι πραγματικοί κατακτητές και κυρίαρχοι των εδαφών της Ανατολής, μέχρι την επέλαση του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Δηλαδή ένα μέρος τους αντιπροσώπευε το πολεμικό ήθος. Ωστόσο, η παράταξη δια της βίας στη μάχη όλων των εθνών της Περσικής αυτοκρατορίας, περιλαμβάνοντας πλήθος Αρμενοειδών ή αγύμναστων Ιρανικών λόγω μαλθακότητος, δημιουργούσε άθλια εντύπωση στους Έλληνες, οι οποίοι τους αντιμετώπιζαν με περιφρόνηση για την ανυπαρξία ανδρείας και την φιληδονία τους. Το αποτέλεσμα των μαχών ήταν αμφίρροπο, μόνο σε περιπτώσεις που η αναλογία δυνάμεων ήταν υπερβολικά υπέρ των Περσών.

Ο διαχωρισμός Ελλήνων και βαρβάρων ήταν κοσμοθεωρητικός. Από τη μία οι δημιουργοί του πολιτισμού και θιασώτες της ηρωικής ηθικής και από την άλλη οι λάτρεις του χρυσού και της φιληδονίας. Ο ιδεολογικός πόλεμος μεταξύ της ηρωικής και της υλιστικής θεώρησης συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, αποτελώντας ένα αέναο πεδίο μάχης.