Η ανθρωπολογία της Αλβανίας

Η Αλβανία προσέλκυσε το ενδιαφέρον των ανθρωπολόγων από την αρχή, ως μια περιοχή δύσκολα προσβάσιμη και απομονωμένη. Ο Ελβετός ανθρωπολόγος Eugène Pittard υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους μελετητές της φυσικής ανθρωπολογίας των Βαλκανίων. Η μελέτη του "Contribution à l'étude anthropologique des Albanais rencontrés principalement dans la Dobrodja", που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Bulletin de la Société des sciences de Bucarest, είναι μία από τις πληρέστερες για την ανθρωπολογία της Αλβανίας.

Ο Pittard μιλά αρχικά για την καταγωγή και τη γλώσσα των Αλβανών. Έπειτα εξηγεί τον γεωγραφικό διαχωρισμό σε Γκέγκες που μένουν στον βορρά και Τόσκες που μένουν στο νότο, καθώς και τον θρησκευτικό διαχωρισμό σε μουσουλμάνους, καθολικούς και ορθόδοξους. Οι Αλβανοί μεταναστεύουν...
συστηματικά στο εξωτερικό, έχοντας εγκατασταθεί σε πολλές γειτονικές χώρες, επεκτείνοντας το βιολογικό αποτύπωμά τους, ερχόμενοι σε μίξη με τους ντόπιους κάθε φορά.

Ο Pittard μελέτησε 112 άτομα. Το ανάστημα βρέθηκε μέτριο προς υψηλό για την εποχή. Οι Γκέγκες είναι πιο υψηλοί από τους Τόσκες. Οι Αλβανοί συνολικά είναι κατά μέσο όρο πιο κοντοί από τους γειτονικούς Βόσνιους και Σέρβους. Οι αναλογίες του σώματος δείχνουν ότι οι Αλβανοί είναι μεσόσκελοι, όπως τυπικά οι Ευρωπιδικοί, με μέσο κορμικό δείκτη 52,66. Όσο μειώνεται το ύψος, αυξάνεται το σχετικό ύψος του κορμού και μικραίνουν τα άκρα, κάτι που υποδεικνύει Αλπική επίδραση στον πληθυσμό.

Το σχήμα του κρανίου δείχνει ότι υπάρχει σημαντικό πλάτος και σχετικά μικρό μήκος, κάτι που οδηγεί συχνά σε έντονη βραχυκεφαλία. Η κατανομή του κεφαλικού δείκτη σε 112 άτομα είναι η εξής:

Ο Pittard χρησιμοποιεί την ταξινόμηση του Deniker, που είναι η ίδια με αυτή που χρησιμοποιούμε και εμείς. Οι δολιχοκέφαλοι αποτελούν μόλις το 8,9% του πληθυσμού, ενώ οι βραχυκέφαλοι το 79,5%. Ο μέσος κεφαλικός δείκτης βρέθηκε 86,36. Ο Glück που μέτρησε 30 Γκέγκες βρήκε μέσο κεφαλικό δείκτη 82,6 κάτι που δείχνει ότι οι Γκέγκες είναι λιγότερο βραχυκέφαλοι από τους Τόσκες.

Το παρακάτω γράφημα δίνει την κατανομή του κεφαλικού δείκτη σε 112 Αλβανούς, με πιο συνήθη τιμή κεφαλικού δείκτη 85.

Το επόμενο γράφημα δείχνει τις διαφορές στο κεφαλικό δείκτη σε 51 Τόσκες και 27 Γκέγκες. Οι Γκέγκες παρουσιάζονται με την αχνή γραμμή με τις τελείες και είναι λιγότερο βραχυκέφαλοι από τους Τόσκες, εμφανίζονται ακόμα και μεσοκεφαλία.

Ως προς τη μορφή της μύτης, οι Αλβανοί είναι κατά πλειοψηφία λεπτόρρινοι. Ωστόσο υπάρχει ένα εμφανές ποσοστό μεσόρρινων. Το σχήμα της μύτης είναι συνήθως ίσιο ή κυρτό. Το σχήμα του προσώπου τείνει συχνά προς την λεπτοπροσωπία. Ο Pittard προβαίνει και σε αναλυτική μελέτη του αυτιού, συμπεραίνοντας ότι το μήκος είναι αρκετά μεγάλο. Επίσης, οι μετρήσεις δείχνουν ότι οι Αλβανοί έχουν μικρή απόσταση μεταξύ των ματιών.

Το χρώμα των ματιών κατανέμεται ως εξής:
Καστανά - Ενδιάμεσα - Μπλε:
58,3% - 31,9% - 9,8%

Το χρώμα των μαλλιών κατανέμεται ως εξής:
Μαύρα - Καστανά - Ανοιχτά καστανά - Ξανθά:
25,8% - 52,6% - 16,8% - 4,4%

Διαπιστώνουμε ότι οι Αλβανοί έχουν κυρίως σκούρα μαλλιά, όμως το χρώμα των ματιών δεν είναι απαραίτητα καστανό, αλλά είναι πολύ συχνά ενδιάμεσο ή ανοιχτό. Συνεπώς, είναι συνήθης ο συνδυασμός καστανών μαλλιών και ενδιάμεσων-ανοιχτών ματιών. Ο Glück που μέτρησε Γκέγκες βρήκε αρκετά περισσότερους ξανθούς.

Από τα στοιχεία του Pittard μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα για την φυλετική σύνθεση της Αλβανίας. Οι περισσότεροι κάτοικοι της χώρας είναι βραχυκέφαλοι, λεπτόρρινοι, τείνοντες λεπτοπρόσωποι Διναρικοί, που κατά κανόνα είναι καστανοί ή σπανιότερα ξανθίζουν. Υπάρχει μια μειοψηφία βραχυκέφαλων Αλπικών, που αυξάνει τον ρινικό και τον κορμικό δείκτη. Επίσης, υπάρχει μια μειοψηφία Κρομανοειδών, που εμφανίζει μεσο-δολιχοκεφαλία και υψηλό ανάστημα. Φαίνεται ότι οι Τόσκες στο νότο της χώρας είναι κυρίως Διναρικοί με Αλπικούς, ενώ οι Γκέγκες στον βορρά είναι κυρίως Διναρικοί με Κρομανοειδείς. Κατά συνέπεια οι Τόσκες είναι πιο κοντοί και βραχυκέφαλοι, ενώ οι Γκέγκες πιο ψηλοί και λιγότερο βραχυκέφαλοι.

Με λίγα λόγια, στη χώρα κατοικούν Διναρικοί, Αλπικοί και Κρομανοειδείς, με λοιπούς τύπους να αποτελούν ισχνά ποσοστά, όπως Μεσογειακοί που ηρθαν από τα νότια ή Βαλτικοί που ήρθαν με τους σλάβους.