Η κληρονομικότητα του αναστήματος

Το ότι οι άνθρωποι διαφέρουν ως προς το ανάστημα είναι ένα εύκολα παρατηρήσιμο γεγονός. Χωρίς ιδιαίτερη έρευνα, μπορούμε να αποδώσουμε αυτές τις διαφορές στην ηλικία, στο φύλο και στη φυλή. Επίσης είναι διαδεδομένη η εντύπωση ότι, εντός ορίων, η ανάπτυξη του αναστήματος μπορεί επηρεάζεται από τις συνθήκες διαβίωσης. Τελικά τι ισχύει για το ανάστημα; Ποιοι παράγοντες το επηρεάζουν;

Μία από τις σημαντικότερες μελέτες για την κληρονομικότητα του αναστήματος είναι αυτή του Charles Davenport με τίτλο "Inheritance of stature" που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Genetics. Ο Αμερικανός βιολόγος εξετάζει εξονυχιστικά την κληρονομικότητα του αναστήματος και φτάνοντας σε σημαντικά συμπεράσματα.

Το ότι το ανάστημα είναι ένα κληρονομικό γνώρισμα αποτελεί συνήθη παρατήρηση του λαού. Οι ψηλοί γονείς θεωρείται λογικό...
να παράξουν ψηλούς απογόνους και οι κοντοί, κοντούς.

Ο συγγραφέας μελετά την ανάπτυξη του αναστήματος του ανθρώπου στις διάφορες φάσεις της ζωής, από έμβρυο σε νεογνό, παιδί, έφηβο και ενήλικα. Στη συνέχεια περνά στις φυλετικές διαφορές. Μετρήσεις δείχνουν ότι το μέσο ανάστημα είναι πολύ χαμηλό στους Πυγμαίους της Αφρικής που βρίσκεται ακόμα και στο 1,38m. ενώ στη Σκωτία φτάνει ακόμα και το 1,79m με στοιχεία της εποχής. Οι ψηλότερες φυλές βρίσκονται στη βόρειοδυτική Ευρώπη, στην Πολυνησία, στους ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής και στους νέγρους στην περιοχή του Σουδάν. Ο Davenport επισημαίνει ότι "η ύπαρξη αυτών των φυλετικών διαφορών στο ανάστημα είναι η καλύτερη απόδειξη ότι το ανάστημα εξαρτάται από κληρονομικούς παράγοντες".

Έπειτα εξετάζονται οι διαφορές στο ανάστημα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η μέση διαφορά στο ανάσημα βρίσκεται περίπου στα 12cm, με τους άνδρες υψηλότερους. Ισχύει για όλες τις φυλές του ανθρώπου, με μικρές διαφοροποιήσεις.

Σχετικά με τη διατροφή, φαίνεται ότι ρόλο παίζει η ποιότητα του φαγητού και όχι η ποσότητα. Η περισσότερη τροφή αυξάνει το βάρος, αλλά όχι το ανάστημα. Σημασία έχουν τα θρεπτικά συστατικά που βοηθούν στην ανάπτυξη. Σίγουρα υπάρχει σημαντική σχέση μεταξύ της ανάπτυξης του αναστήματος και στοιχείων της φυσιολογίας του οργανισμού, όπως διάφορες εκκρίσεις, αδένες, κτλ. όπως δείχνουν διάφορες μελέτες. Δεν είναι τυχαίο ότι περιπτώσεις νανισμού ή γιγαντισμού θεωρείται ότι προέρχονται από εσωτερικό οργανικό πρόβλημα. Τέλος, οι περιβαλλοντικές επιδράσεις φαίνεται να μην έχουν σημαντική επίδραση στο ανάστημα.

Περνώντας στο κύριο μέρος της μελέτης, ο Davenport εξετάζει αναλυτικά το ζήτημα της κληρονομικότητας του αναστήματος. Το ανάστημα είναι η πιο δημοφιλής ανθρωπολογική μέτρηση και ως εκ τούτου πολλά στατιστικά στοιχεία είναι διαθέσιμα. Το ανάστημα ταξινομήθηκε σε πέντε κατηγορίες: πολύ υψηλό, υψηλό, μέτριο, χαμηλό, πολύ χαμηλό. Η απόκλιση από τον μέσο όρο για το ανάστημα των απογόνων στις διάφορες μίξεις γονέων δίνεται στον παρακάτω πινακα.

Ο πίνακας είναι σαφής. Παρατηρούμε ότι όσο ψηλότεροι είναι οι γονείς, τόσο ψηλότεροι είναι οι απόγονοι και το αντίστροφο. Οι μίξεις ψηλών με κοντούς, οδηγεί σε ευρύτερο φάσμα αναστήματος στους απογόνους.

Μάλιστα, ο συγγραφέας σημειώνει ότι οι μίξεις πολύ ψηλών με πολύ κοντούς είναι σπάνια, κάτι που είναι παρατηρήσιμο στην κοινωνία. Συμπερασματικά, οι ψηλοί άνδρες τείνουν να παντρεύονται ψηλές γυναίκες, οι μέτριου αναστήματος άνδρες όλες τις κατηγορίες και οι χαμηλού αναστήματος άνδρες τις κοντές γυναίκες.

Η μελέτη επεκτείνεται στη μελέτη περισσότερων γενεών, καθώς και στην κληρονομικότητα των επιμέρους τμημάτων του σώματος από τα οποία προκύπτει το ανάστημα. Ο Davenport παρατηρεί ότι οι διάφορες φυλές του ανθρώπου διαθέτουν πολύ διαφορετικές σωματοδομές, με διαφορετικές αναλογίες μεταξύ του κορμού και των άκρων, που εκφράζονται αριθμητικά με τον κορμικό δείκτη. Βρίσκει ότι οι αναλογίες των επιμέρους τμημάτων του σώματος είναι και αυτές κληρονομικές.

Το βασικό συμπέρασμα από τη μελέτη του Davenport είναι ότι το ανάστημα καθορίζεται κυρίως από κληρονομικούς παράγοντες. Η διατροφή και πρόκληση μεταβολών στις εσωτερικές εκκρίσεις μπορούν επίσης να επηρεάσουν. Εν γένει όμως, το ανάστημα είναι κληρονομικό γνώρισμα, πράγμα που γίνεται εμφανές από τις διαφορές στο μέσο ανάστημα που παρουσιάζουν οι διάφορες φυλές του ανθρώπου.