Οι ανθρωπολογικές παρατηρήσεις του Ιπποκράτη

Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που μελέτησαν συστηματικά τον κόσμο γύρω τους με βάση την επιστημονική μέθοδο, του πειράματος και της παρατήρησης. Οι γνώσεις του ανθρώπου βρίσκονταν ακόμη σε αρχικό στάδιο, αλλά αυξάνονταν σταδιακά με τη συστηματική μελέτη των επιστημών. Οι Έλληνες άφησαν μια τεράστια παρακαθήκη στην ανθρωπότητα στον επιστημονικό τομέα.

Ο Ιπποκράτης (460 π.Χ.-377 π.Χ.) από την Κω, ήταν αρχαίος Έλληνας ιατρός. Θεωρείται ο πατέρας της ιατρικής επιστήμης. Ίδρυσε δικιά του ιατρική σχολή, έκανε πολλά ταξίδια και συνέγραψε πλήθος βιβλίων. Στα συγγράματά του, εκτός από ιατρικές μελέτες, έκανε αρκετές ανθρωπολογικές παρατηρήσεις.

Μία ενδιαφέρουσα παρατήρησή του είναι ότι "οι ακρωτηριασμένοι γονείς κάνουν παιδιά που δεν είναι", που δείχνει τη μη κληρονόμηση των επίκτητων χαρακτηριστικών. Βέβαια το πρώιμο της εποχής τον οδήγησε σε απόψεις που έχουν αποδειχθεί λαναθασμένες σήμερα. Θα εστιάσουμε στις παρατηρήσεις του περί εμφάνισης και συμπεριφοράς των λαών που ζούσαν στην ευρύτερη περιοχή του Ελληνισμού. Στο έργο του...
Περί αέρων, υδάτων και τόπων,12-24 ο Ιπποκράτης αναλύει τις διαφορές μεταξύ Ευρώπης και Ασίας. Στην Ασία, οι κάτοικοι είναι ψηλοί, με ωραίο σχήμα και διαφέρουν λίγο μεταξύ τους. Τους λείπει το θάρρος, η εργατικότητα και το ψυχικό σθένος και επικρατεί η φιληδονία. Περιγράφεται ξεκάθαρα η συμπεριφορά Ιρανικών, καθώς και Αρμενοειδών. Μάλιστα αναφέρει ότι κάποιοι κάτοικοι στον Καύκασο, οι Μακροκέφαλοι, παραμορφώνανε τα κρανία τους για να μοιάζουν στους δολιχοκέφαλους ευγενείς, λογικά τους Ιρανικούς. Άλλοι κάτοικοι στην ίδια περιοχή, δεν μοιάζουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους, όντας ψηλοί με ωχρό δέρμα, καταδεικνύοντας τους Τουρανικούς.

Θεωρεί ότι οι Ασιάτες είναι πιο μικρόψυχοι και δειλοί από τους Ευρωπαίους, ενώ πολιτικά υποτάσσονται σε ισχυρούς μονάρχες, αναζητώντας όχι το πώς θα αποκτήσουν στρατιωτική πειθαρχία, αλλά πώς θα αποφύγουν τον πόλεμο και τους κινδύνους. Αντιθέτως οι -κυρίως Μεσογειακοί- Έλληνες της Ασίας, δεν υποδουλώνονται σε δεσπότες, αλλά είναι πιο ελέυθεροι και πιο φιλοπόλεμοι. Αντιμετωπίζουν τους κινδύνους, κερδίζοντας τιμές για την ανδρεία τους και τιμωρία για την δειλία. Οι Σαυρομάτες Σκύθες περιγράφονται ως άγριοι ιππείς μαχητές, που ακόμα και οι γυναίκες πολεμούν με σθένος. Δεν μοιάζουν με τους υπολοίπους, ζουν νομαδικά, είναι κίτρινοι, χωρίς έντονες σεξουαλικές ορμές, μοιάζουν μεταξύ τους, είναι πλαδαροί και είναι λογικά οι Μογγόλοι-Aralid από την κεντρική Ασία.

Στην Ευρώπη, οι κάτοικοι είναι πιο θαρραλέοι από τους Ασιάτες, έχοντας πιο ελεύθερο πνεύμα, μάλλον εννοώντας του Μεσογειακούς. Και αυτό διότι μετά γράφει για άγριους και φιλοπόλεμους κατοίκους ορεινών περιοχών, μάλλον Διναρικούς. Αντιθέτως, οι κάτοικοι πεδινών περιοχών είναι πιο ευρύσωμοι, δεν είναι ψηλοί ή καλοσχηματισμένοι, με σκούρα μαλλιά, με ελάχιστο κουράγιο και εργατικότητα, αλλά τα βελτιώνουν μέσω των θεσμών τους. Προφανώς περιγράφονται οι Αλπικοί. Υπάρχουν και κάποιοι που είναι πιο γεροδεμένοι και περισσότερο με ξανθά παρά με σκούρα μαλλιά, υπερόπτες και ισχυρογνώμονες, μάλλον μιλώντας για Νορδικούς -ή Διναρικούς-.

Το συμπέρασμα των ανωτέρω είναι ότι οι φυλές που περιγράφει ο Ιπποκράτης τον 5ο αιώνα π.Χ. ταυτίζονται πλήρως με τις φυλές και τους κατοίκους των αντίστοιχων περιοχών σήμερα. Πράγμα που σημαίνει ότι τα σωματικά και ψυχικά χαρακτηριστικά έχουν μείνει τα ίδια για τουλάχιστον 2500 χρόνια. Οι παρατηρήσεις του Ιπποκράτη επιβεβαιώνουν την ιδιαίτερα αργή μεταβολή των φυλών, όπως προβλέπει η εξελικτική θεωρία, με τις αρχαίες φυλές να έχουν μείνει όμοιες με τις σημερινές.