Οι ιθαγενείς του Μεξικού

Οι ιθαγενείς της Αμερικής, γνωστοί και ως Ινδιάνοι, θεωρήθηκαν ιδιαίτερα ομοιογενείς από τους πρώτους εξερευνητές που κατέφτασαν στη νεοανακαλυφθείσα ήπειρο. Ωστόσο, παρά τα ορισμένα κοινά γνωρίσματα, υπάρχουν διαφορές τις οποίες εντόπισαν σταδιακά οι ανθρωπολόγοι. Μία σημαντική μελέτη για την ανθρωπολογία του Μεξικού πραγματοποίησε ο Αμερικανός ανθρωπολόγος Frederick Starr, με τίτλο "Physical characters of Indians of Southern Mexico", που δημοσιεύτηκε από το πανεπιστήμιο του Σικάγο.

Η μελέτη του Starr εστιάζει στους Ινδιάνους του νότιου Μεξικού. Ο συγγραφέας συγκέντρωσε το υλικό του κατά την διάρκεια ταξιδιού του στην περιοχή, όπου παρατήρησε ότι υπάρχουν εμφανείς διαφορές μεταξύ...
των ιθαγενών ανά περιοχή. Έλαβε ανθρωπολογικές μετρήσεις, έβγαλε φωτογραφίες και έφτιαξε γύψινα ομοιώματα προσώπου των ιθαγενών. Εξέτασε 23 τοπικές εθνότητες λαμβάνοντας ικανοποιητικό αριθμό ατόμων από την κάθε μία, φτάνοντας ένα συνολικό δείγμα 2847 ατόμων.

Μια γενική παρατήρηση είναι ότι τα μαλλιά όλων των ιθαγενών που εξετάστηκαν έχουν σχεδόν πάντοτε παχιά, ίσια, μαύρη τρίχα, με ελάχιστε αποκλίσεις στη μορφή και στο χρώμα. Επίσης, η τριχοφυΐα ελάχιστη προς λίγη, με το μουστάκι να είναι το πιο ανεπτυγμένο. Το χρώμα των ματιών είναι πάντοτε σκούρο καφέ. Κλίση των ματιών εντοπίζεται σε μικρό μέρος του πληθυσμού, χωρίς να είναι έντονη. Επιπλέον, τα μάτια έχουν μεγάλη απόσταση μεταξύ τους σε όλους όσους εξετάστηκαν. Το χρώμα του δέρματος είναι καφέ προς κόκκινο ή κίτρινο.

Στη συνέχεια ο Starr εξετάζει τα μετρήσιμα ανθρωπολογικά γνωρίσματα, μεταξύ των οποίων το ανάστημα, τον κορμικό δείκτη, τον κεφαλικό δείκτη, τον προσωπικό δείκτη και τον ρινικό δείκτη. Το ανάστημα κυμαίνεται από χαμηλό έως μέτριο. Ο κορμικός δείκτης βρίσκεται τις περισσότερες φορές εντός της μεσοσκελίας. Ο προσωπικός δείκτης βρίσκεται πάντοτε εντός της ευρυπροσωπίας, λόγω της μεγάλης διζυγωματικής διαμέτρου εξαιτίας των έντονων ζυγωματικών όλων των Ινδιάνων. Επίσης, ο ρινικός δείκτης βρίσκεται πάντοτε εντός της μεσορρινίας, που αποτελεί κλασικό μογγολικό γνώρισμα. Ωστόσο το σχήμα της μύτης διαφέρει κάθε φορά, όπως θα δούμε παρακάτω. Η κατανομή του αναστήματος και του κεφαλικού δείκτη δίνονται στους χάρτες του Biasutti.

Αυτό που δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο είναι η έντονη διακύμανση του κεφαλικού δείκτη, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο διαφορετικοί φυλετικοί τύποι στην περιοχή. Βρίσκουμε από δολιχοκέφαλους μέχρι εμφανώς βραχυκέφαλους. Μάλιστα, οι περιοχές με τάση δολιχοκεφαλίας εμφανίζουν και υψηλότερο ανάστημα. Οι ανθρωπολόγοι, με πρωτοπόρο τον Eickstedt, ταξινόμησαν τους κατοίκους της περιοχής στους φυλετικούς τύπους Margid και Istmid. O τύπος Margid είναι μεσο-δολιχοκέφαλος, με μέτριο προς χαμηλό ανάστημα, εμφανώς γωνιώδες πρόσωπο και αρκετά σκούρο χρώμα δέρματος. Κατοικεί στα παράλια του Ειρηνικού από το κεντρικό Μεξικό μέχρι και την Καλιφόρνια, αλλά εντοπίζεται και σε άλλες περιοχές του νοτίου Μεξικού, σύμφωνα με τον φυλετικό χάρτη του Eickstedt. Από την άλλη, έχουμε τον βραχυκέφαλο Istmid, με χαμηλό ανάστημα, ελαφρά κυρτή μύτη και χωρίς εμφανείς γωνίες στο πρόσωπο, που κατοικεί σε όλη την κεντρική Αμερική. Κάποιοι ανθρωπολόγοι ξεχώρισαν τον υποτύπο Pueblid, που είναι ο βόρειος Istmid και κατοικεί από το κεντρικό Μεξικό μέχρι τις ΗΠΑ, ο οποίος είναι πιο ήπια βραχυκέφαλος.

Να σημειώσουμε ότι οι μεταξύ των εθνοτήτων που εξέτασε ο Starr ήταν οι Αζτέκοι και οι Μάγιας, δηλαδή απόγονοι των δημιουργών των γνωστών πολιτισμών. Οι Μάγιας φαίνεται να ανήκαν κυρίως στον φυλετικό τύπο Istmid, ενώ οι Αζτέκοι φαίνονται μίξη Margid και Istmid. Σήμερα, στα μάτια των Ευρωπαίων, o τυπικός Μεξικανός ιθαγενής είναι ένας Istmid.

Συνεπώς, οι ιθαγενείς που βρήκε ο Frederick Starr ταξινομούνται σε δύο τύπους: ο δολιχοκέφαλος με γωνιώδη γνωρίσματα Margid και ο βραχυκέφαλος χωρίς γωνίες και ελαφρά κυρτή μύτη Istmid. Οι διαφορές των δύο τύπων φαίνονται στις παρακάτω φωτογραφίες.

Margid

Istmid