Η κληρονομικότητα των ψυχικών γνωρισμάτων

Ο Βρετανός στατιστικολόγος Karl Pearson υπήρξε ένας από τους κορυφαίους μελετητές της κληρονομικότητας από στατιστικής πλευράς. Αξιοποιώντας την αυθεντία του στην επιστήμη της στατιστικής, αφιέρωσε σημαντικό μέρος της καριέρας του ώστε να αναδείξει την σημασία της κληρονομικότητας ως προς τα σωματικά και ψυχικά γνωρίσματα στον άνθρωπο. Στα Proceedings of the Royal Society of London βρίσκουμε μια δημοσίευση του Pearson που μελετά το ζήτημα, με τίτλο "On the Inheritance of the Mental Characters in Man".

Αρχικά ο Pearson αναφέρει ότι ο πρώτος επιστήμονας που εισήγαγε την ποσοτικοποίηση στην μελέτη των ψυχικών γνωρισμάτων στον άνθρωπο ήταν ο Francis Galton. Η αδυναμία αντικειμενικής ποσοτικής αποτίμησης των γνωρισμάτων και το μικρό μέγεθος του δείγματος δεν μπόρεσαν να δώσουν ικανοποιητική απάντηση στο ζήτημα. Ωστόσο, βρέθηκαν ισχυρές ενδείξεις...
ότι βασικά γνωρίσματα του χαρακτήρα κληρονομούνται.

Ο Pearson, θαυμαστής του Galton και θιασώτης των ίδιων ιδεών, θέλησε να μελετήσει πιο λεπτομερώς το ζήτημα. Εξέτασε την ομοιότητα μεταξύ αδερφών σχολικής ηλικίας για περίπου 1000 περιπτώσεις, ως προς τα ψυχικά και τα σωματικά γνωρίσματα. Τα ψυχικά γνωρίσματα εκτιμήθηκαν από τους δασκάλους με κλίμακες, ενώ τα σωματικά γνωρίσματα ελήφθησαν με τις κλασικές ανθρωπολογικές μεθόδους. Έπειτα υπολογίστηκε η στατιστική συσχέτιση μεταξύ των γνωρισμάτων των αδερφών.

Το αποτέλεσμα φαίνεται στον παρακάτω πίνακα:

Στα αριστερά δίνονται οι συσχετίσεις ως προς τα σωματικά γνωρίσματα και δεξιά ως προς τα ψυχικά γνωρίσματα. Στα σωματικά γνωρίσματα μελετήθηκε το ανάστημα, ο πήχης, το χρώμα των ματιών, ο κεφαλικός δείκτης, το χρώμα των ματιών και ζητήματα υγείας. Στα σωματικά γνωρίσματα μελετήθηκε η ευφυΐα, η ζωηρότητα, η ευσυνειδησία, η δημοφιλία, το ταμπεραμέντο, η αυτοσυνειδησία και η ντροπαλότητα.

Η συσχέτιση και στις δύο περιπτώσεις είναι κοντά στο 0,5 κάτι που είναι αναμενόμενο όταν τα γνωρίσματα είναι κληρονομούμενα, γιατί τα αδέρφια έχουν αποκτούν, στατιστικά, τα μισά γνωρίσματα από κάθε γονέα. Αυτό ισχύει όχι μόνο στα σωματικά γνωρίσματα, που είναι εύκολο να μετρηθούν, αλλά και στα ψυχικά γνωρίσματα. Ο Pearson καταλήγει γράφοντας ότι φτάνουμε στο οριστικό συμπέρασμα πως "τα ψυχικά γνωρίσματα στον άνθρωπο κληρονομούνται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και τα σωματικά". Η ψυχική μας υπόσταση, όπως και η φυσική μας υπόσταση, είναι αποτέλεσμα κληρονομικών παραγόντων.