Μελέτες σε διδύμους: περιβάλλον ή κληρονομικότητα;

Οι μελέτες σε διδύμους αποτελούν σημαντικό εργαλείο για βιολόγους, ψυχολόγους και ανθρωπολόγους ώστε να διακρίνουν την επίδραση της κληρονομικότητας έναντι της επίδρασης του περιβάλλοντος. Στους -ομοζυγωτικούς- διδύμους ο παράγοντας κληρονομικότητα εξαλείφεται, αφού οι δίδυμοι έχουν κοινή βιολογική βάση, με αποτέλεσμα να μπορούμε να εκτιμήσουμε τις διαφορές που προέρχονται από την επίδραση του περιβάλλοντος. Μία από τις σημαντικότερες μελέτες σε διδύμους είναι αυτή του Αμερικανού ψυχολόγου Edward Thorndike με τίτλο "Measurement of Twins", που δημοσιεύτηκε στα Archives of Philosophy, Psychology and Scientific Methods. Εξετάζεται η ομοιότητα των διδύμων σε σωματικά και πνευματικά γνωρίσματα, κάτι που θα δείξει το κατά πόσον το περιβάλλον μπορεί να δημιουργήσει διαφορές ή αν η ομοιότητα παραμένει, καθοριζόμενη από την κληρονομικότητα.

Το δείγμα αποτελούνταν από 50 νεαρούς διδύμους από σχολεία της Νέας Υόρκης. Αρχικά εξετάστηκε η ομοιότητα των διδύμων σε σχέση...
με τα απλά αδέρφια, με χρήση της στατιστικής. Ο συντελεστής συσχέτισης σε νοητικά τεστ βρέθηκε υπερδιπλάσιος στους διδύμους, πράγμα που υποδεικνύει την σημασία της κληρονομικότητας.

Το κυρίως μέρος της μελέτης είναι αυτό που αφορά αποκλειστικά στους διδύμους. Μετρήθηκε η ομοιότητα στα πνευματικά και σωματικά γνωρίσματα, με τη βοήθεια του συντελεστή συσχέτισης. Αν η ομοιότητα στα πνευματικά γνωρίσματα βρεθεί πολύ χαμηλότερη από ότι στα σωματικά γνωρίσματα, θα σημαίνει ότι η επίδραση του περιβάλλοντος είναι σημαντική και μπορεί να μεταβάλλει σημαντικά τις νοητικές ικανότητες. Αν αντιθέτως η ομοιότητα στα σωματικά γνωρίσματα είναι παρόμοια με την ομοιότητα στα ψυχικά γνωρίσματα, τότε αυτό θα είναι ένα επιχείρημα υπέρ της επίδρασης της κληρονομικότητας. Όλοι οι νεαροί έχουν λάβει παρόμοια εκπαίδευση, ζώντας σε παρόμοιες συνθήκες στην πόλη. Τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

Από τον πίνακα προκύπτει ότι ο μέσος όρος του συντελεστή συσχέτισης στα νοητικά τεστ είναι 0,76 και για τα σωματικά γνωρίσματα είναι επίσης 0,76. Δηλαδή, τα πνευματικά γνωρίσματα ομοιάζουν στους διδύμους όπως και τα σωματικά, με την επίδραση του περιβάλλοντος να είναι αμελητέα. Το αποτέλεσμα καταδεικνύει την σημασία της κληρονομικότητας, αφού σωματικά και πνευματικά γνωρίσματα κληρονομούνται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

Ο συγγραφέας επισημαίνει πως

Αδιαμφισβήτητα σε όλους προκαλεί αποστροφή να αποδίδουμε ελάχιστη αποτελεσματικότητα στους περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως υποδεικνύουν τα δεδομένα αυτής της μελέτης· επίσης στην κοινή γνώμη δεν αρέσει να πιστεύει ότι οι πνευματικές ομοιότητες στους διδύμους... είναι τόσο μεγάλες όσο και οι σωματικές ομοιότητες. Και όμως είναι.

Βέβαια δεν υποτιμάμε τον ρόλο του περιβάλλοντος, δηλαδή της εκπαίδευσης, των νόμων, της κοινωνίας κλπ να δημιουργεί διαφορές στο τι επιτυγχάνει ο κάθε άνθρωπος. Και ούτε πρέπει να αγνοούμε τις κοινωνικές συνθήκες, αλλά να τα βελτιώνουμε. Όμως αυτό είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τις εκ γενετής ψυχικές προδιαθέσεις. Ο ίδιος περιβάλλοντικός παράγοντας επιδρά διαφορετικά στον κάθε άνθρωπο, ανάλογα με τις εκ γενετής δυνατότητές του. Συνεπώς, η πραγματική βελτίωση του ανθρώπου μπορεί να προέλθει μόνο μέσω της κληρονομικότητας.