Η ανθρωπολογία του Καυκάσου

Μία από τις πρώτες απόπειρες για την μελέτη της ανθρωπολογίας των λαών του Καυκάσου ήταν αυτή του von Erckert, ο οποίος έλαβε μετρήσεις από κατοίκους της περιοχής, που ανήκαν σε διάφορες εθνοτικές ομάδες. Τις μετρήσεις του τις βρίσκουμε δημοσιευμένες στο περιοδικό Archiv fur Anthropologie, σε άρθρο με τίτλο Kopfmessungen kaukasischer Volker [1, 2, 3]. Ανάλυση επί των μετρήσεων του Erckert κάνει ο Γάλλος ανθρωπολόγος Joseph Deniker σε δημοσίευσή του στο περιοδικό Bulletin de la Société d'anthropologie et de biologie de Lyon σε άρθρο με τίτλο "Sur les mensurations anthropometriques de quelques peuples du Caucase de M. R. von Erkert".

Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν σε 176 άτομα, που χωρίζονται σε διάφορες εθνοτικές ομάδες, όπως Γεωργιανοί, Αρμένιοι, Τατάροι, Τσετσένοι, Οσσέτιοι, κλπ. Για σύγκριση δίνονται οι μετρήσεις...
σε 80 κατοίκους από εδάφη που σήμερα ανήκουν στην Ουκρανία. Οι βασικές μετρήσεις δίνονται στον παρακάτω πίνακα. Ο προσωπικός δείκτης ελήφθη με διάφορες μεθόδους και παρουσιάζεται μόνο αυτός που αντιστοιχεί στις κλασικές τιμές.

Από τις μετρήσεις προκύπτει ότι οι λαοί του Καυκάσου είναι μεσοκέφαλοι προς βραχυκέφαλοι. Ο προσωπικός τους δείκτης είναι σχεδόν πάντοτε εντός της μεσοπροσωπίας, πλην κάποιων λαών μογγολικής καταγωγής. Ο ρινικός δείκτης είναι πάντοτε λεπτόρρινος, εκτός από την περίπτωση των μογγόλων Καλμούκων που είναι μεσόρρινοι, ενώ οι σλάβοι που αντιστοιχούν στην σημερινή Ουκρανία πλησιάζουν οριακά στη μεσορρινία.

Στον Καύκασο κατοικούν αρκετοί φυλετικοί τύποι. Κυρίαρχος τύπος είναι ο μεσο-βραχυκέφαλος λεπτόρρινος Καυκάσιος τύπος, ενώ στα νότια του Καυκάσου υπάρχουν βραχυκέφαλοι λεπτόρρινοι Αρμενοειδείς, κυρίως στην Αρμενία. Σε συγκεκριμένες εθνοτικές ομάδες εντοπίζουμε μογγολικά στοιχεία, του Τουρανικού ή Κεντρικού Ασιατικού τύπου. Για παράδειγμα, οι Τατάροι είναι δολιχοκέφαλοι λεπτόρρινοι Τουρανικοί, ενώ οι μεσόρρινοι Καλμούκοι έχουν ισχυρή Κεντροασιατική επίδραση (Kumid). Στην περιοχή υπάρχουν και λίγοι δολιχοκέφαλοι λεπτόρρινοι Ιρανικοί. Επίσης, δεν αποκλείεται στα βόρεια της περιοχής να βρίσκουμε ήπια βραχυκέφαλους, ευρυ-μεσοπρόσωπους, λεπτο-μεσόρρινους Βαλτικούς, οι οποίοι φωτογραφίζονται στα στοιχεία για τους σλάβους που δίνονται για σύγκριση.

Με λίγα λόγια, στον Καύκασο κατοικούν άτομα που ανήκουν στον τοπικό Καυκάσιο τύπο, στον Αρμενοειδή και δευτερευόντως στον Βαλτικό, Τουρανικό, Κεντροασιατικό και Ιρανικό τύπο.