Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015

Η ανθρωπολογία της Βοσνίας

Μια ιδιαίτερα αναλυτική μελέτη της Βοσνίας διεξήγαγε ο Αυστριακός ανθρωπολόγος A. Weisbach. Τα αποτελέσματά της δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Mittheilungen der anthropologischen Gesellschaft in Wien, σε άρθρο με τίτλο "Die Bosnier". Μια περίληψη της μελέτης βρίσκουμε στο περιοδικό L'Anthropologie.

Αρχικά ο Weisbach αναφέρει κάποια στοιχεία για την ιστορία, την γεωγραφία και την δημογραφία της πειοχής. Το ανθρωπολογικό δείγμα αποτελούνταν από 3.803 στρατιώτες, ηλικίας σχεδόν όλοι από 20 έως 24 ετών.

Το ανάστημα των Βόσνιων βρέθηκε αρκετά υψηλό για την εποχή. Δίνεται και η κατανομή του ύψους ανά επιμέρους περιοχή. Το χρώμα των μαλλιών κατά 91% είναι σκούρο, δηλαδή από μαύρο μέχρι ανοιχτό καστανό, ενώ το 9% έχει ξανθά μαλλιά, με αμελητέα τα κόκκινα μαλλιά. Η κατανομή αυτή δεν είναι ωστόσο ομοιόμορφη στη Βοσνία, σύμφωνα με τον παρακάτω χάρτη. Οι τρεις αριθμοί ανά επαρχία δηλώνουν ποσοστά και αντιστοιχούν σε ξανθά, σκούρα και ανοιχτά καστανά, από πάνω προς τα κάτω...



Το χρώμα των ματιών είναι σκούρο στο 51% του πληθυσμού, ενδιάμεσο στο 15% και ανοιχτό στο 34%. Πράγμα που σημαίνει ότι τα ανοιχτά μάτια είναι πιο συχνά από τα ανοιχτά μαλλιά. Το χρώμα του δέρματος είναι ελαφρά προς το καστανό στο 55% και ανοιχτό στο 45% των Βοσνίων.

Ο μέσος κεφαλικός δείκτης της Βοσνίας βρέθηκε 85,7 κάτι που δείχνει έντονη βραχυκεφαλία. Περισσότερη πληροφορία ωστόσο μας δίνει η κατανομή του κεφαλικού δείκτη και όχι οι μέσοι όροι. Ο παρακάτω πίνακας δίνει την κατανομή του κεφαλικού δείκτη, με αύξοντα κεφαλικό δείκτη. Η ταξινόμηση σε δολιχοκέφαλους, μεσοκέφαλους και βραχυκέφαλους που χρησιμοποιεί ο Weisbach είναι αυτή που χρησιμοποιούμε και εδώ.



Από τον πίνακα προκύπτει ότι οι δολιχοκέφαλοι είναι το 6,4% του πληθυσμού, οι μεσοκέφαλοι το 9,6% και οι βραχυκέφαλοι το 84,0%. Συνεπώς, κυριαρχεί η βραχυκεφαλία. Αν σπάσουμε το ποσοστό των βραχυκέφαλων περαιτέρω, προκύπτει ότι το 52,5% ολόκληρου του πληθυσμού είναι υπερβραχυκέφαλοι, δηλαδή με κεφαλικό δείκτη πάνω από 85. Η γεωγραφική κατανομή του κεφαλικού δείκτη φαίνεται στον παρακάτω χάρτη. Οι τρεις αριθμοί, από πάνω προς τα κάτω, δηλώνουν τα ποσοστά που έχουν δολιχοκέφαλοι, μεσοκέφαλοι και βραχυκέφαλοι, αντίστοιχα. Βλέπουμε ποσοστά βραχυκέφαλων πάνω από 80% σε όλη τη χώρα.


Από την μελέτη του Weisbach προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα. Οι Βόσνιοι έχουν υψηλό μέσο ανάστημα και είναι κυρίως βραχυκέφαλοι, συχνά μάλιστα υπερβραχυκέφαλοι. Το χρώμα των μαλλιών είναι κυρίως σκούρο, με μονοψήφιο ποσοστό ξανθών. Το χρώμα των ματιών είναι κατά το ήμισυ ενδιάμεσο ή ανοιχτό. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι οι Βόσνιοι είναι πλειοψηφικά Διναρικοί, ενώ σίγουρα υπάρχει μια εμφανής μειοψηφία Αλπικών. Οι λιγοστοί δολιχοκέφαλοι μάλλον είναι Κρομανοειδείς και σπανίως Νορδικοί ή Μεσογειακοί. Με δυο λόγια, οι Βόσνιοι είναι κυρίως Διναρικοί, με κάποιους Αλπικούς και λίγους Κρομανοειδείς.

4 σχόλια:

  1. Άσχετος επί του θέματος κ.Διαχειριστά, το ανανεωμένο humanphenotypes είναι εξαιρετικό. Πάντως υπάρχουν διαφορές ως προς το κεφαλικό δείκτη και λοιπούς δείκτες, σε φυλές που υπήρχε παραδοσιακά κάθετη άποψη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Θα γίνει μια παρουσίαση του humanphenotypes όταν σταθεροποιηθεί το περιεχόμενό του, καθότι ακόμη γίνονται διορθώσεις. Αν και η ομαδοποίηση των φυλετικών τύπων δεν ήταν και τόσο καλή ιδέα, η ανανεωμένη έκδοση είναι σίγουρα πληρέστερη. Ως προς τους δείκτες που αναφέρεις, πράγματι υπάρχει διαφορετική ταξινόμηση για τον κεφαλικό δείκτη, αλλά η ταξινόμηση ως προς τον (μορφολογικό) ρινικό δείκτη και τον προσωπικό δείκτη είναι η ίδια με εδώ. Σε ένα τόσο ευρύ εγχείρημα, υπάρχουν πολλά χρήσιμα πράγματα, αλλά αναπόφευκτα και ανακρίβειες. Σε κάθε περίπτωση, οι πληροφορίες που αποκομίζει κανείς από την ιστοσελίδα είναι πολύτιμες. Η δουλειά του είναι αξιέπαινη και αξίζει να την μελετήσετε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ρίχνοντας μια ματιά στην έρευνα, διαπίστωσα πως έγινε πριν πολλά χρόνια (1870κάτι). Δεδομένων των πολλών αλλαγών στον πληθυσμιακό χάρτη της Βοσνίας, δεν ξέρω κατά πόσο η αναφορά αυτή, ισχύει σήμερα. Θα ήταν ενδιαφέρον πάντως, να έκαναν μια ανθρωπολογική μελέτη όσων υποστηρίζουν πως είναι Κροάτες, Σέρβοι, "Βόσνιοι" και μουσουλμάνοι λίγο πριν το 1990. Αλλά και τωρινή διαστρωμάτωση θα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Η έρευνα δημοσιεύτηκε το 1895. Τα αποτελέσματα τέτοιων ερευνών παραμένουν χρήσιμα, καθώς μέσα σε μόλις 3-4 γενιές δεν αλλάζουν και πολλά πράγματα από ανθρωπολογικής άποψης. Βέβαια αυτό ισχύει υπό την προϋπόθεση ότι δεν συνέβησαν σημαντικές μετακινήσεις πληθυσμών. Εθνικές μεταβολές μπορεί να έγιναν στα Βαλκάνια, όμως το κατά πόσο έγιναν φυλετικές αλλαγές είναι άλλο ζήτημα. Κι αυτό διότι δυο εθνικές ή θρησκευτικές ομάδες μπορεί φυλετικά να είναι παρόμοιες, παρά τις όποιες αντιπαλότητες μεταξύ τους.

      Περιέργως, στα Βαλκάνια έχουν γίνει κάποιες πρόσφατες ανθρωπολογικές έρευνες, οι οποίες θα δημοσιευτούν εν καιρώ. Για παράδειγμα, η εξής:

      http://fyletika.blogspot.gr/2015/04/blog-post_13.html

      Διαγραφή

Οι διαχειριστές του ιστολογίου δεν φέρουν καμία ευθύνη για τα σχόλια των αναγνωστών τους.