Τρίτη 26 Απριλίου 2016

Η ανθρωπολογία της Αιγύπτου

O Τσέχος ιατρός, ανθρωπολόγος και αρχαιολόγος Evžen Strouhal αφιέρωσε μεγάλο μέρος της καριέρας του στον τομέα της Αιγυπτιολογίας. Η σημαντικότερη συνεισφορά του στην φυσική ανθρωπολογία της Αιγύπτου περιέχεται στην δημοσίευσή του "A contribution to the anthropology of the recent Egyptian population" στο περιοδικό Anthropologie (Brno). Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια επιστημονικής αποστολής του Πανεπιστημίου της Πράγας στην Αίγυπτο.

Το δείγμα αποτελούνταν από 100 άτομα και ελήφθη σε δύο περιοχές της Αιγύτπου, η μία στα βόρεια της χώρας και η άλλη στα νότια, ώστε να εντοπιστούν τυχόν διαφορές. Έγιναν...
πολλές ανθρωπολογικές μετρήσεις, εξήχθησαν όλοι οι κλασικοί ανθρωπολογικοί δείκτες και έγιναν οι απαραίτητες παρατηρήσεις στα μη μετρήσιμα μορφολογικά γνωρίσματα. Η μελέτη του Strouhal είναι πλήρης ως προς την τεχνική που εφαρμόζει. Ο συγγραφέας γνωρίζει άριστα την ανθρωπολογική βιβλιογραφία περί ανθρωπολογικών μετρήσεων και ταξινομήσεων.

Οι κύριες ανθρωπολογικές μετρήσεις δείχνουν ότι το βάρος είναι χαμηλό, ιδιαίτερα στα νότια. Το ανάστημα ταξινομείται κατά μέσο όρο ως μέτριο. Η διάμετρος του σαγονιού είναι μέτρια προς μεγάλη στον βορρά και χαμηλότερη στο νότο. Ο κορμικός δείκτης είναι στο 51,79 στον βορρά και 51,00 στον νότο, κάτι που δείχνει έντονη τάση μακροσκελίας πηγαίνοντας νοτιότερα. Ο κεφαλικός δείκτης είναι κατά μέσο όρο γύρω στο 74,5 και για τις δύο περιοχές. Η πλήρης κατανομή δίνεται στο παρακάτω γράφημα, Abusir στα βόρεια, Qift στα νότια:


Το διάγραμμα δείχνει κυριαρχία της δολιχοκεφαλίας, με την συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού να έχει κεφαλικό δείκτη αρκετά κάτω από 80. Η βραχυκεφαλία είναι σπάνια.

Ο προσωπικός δείκτης προκύπτει κατά μέσο όρο 87,8 στον βορρά και 86,41 στον νότο. Κάτι που δείχνει ότι στα βόρεια ο πληθυσμός είναι στα όρια μεσοπροσωπίας και λεπτοπροσωπίας, ενώ στα νότια πλησιάζει πιο πολύ στη μεσοπροσωπία. Ο ρινικός δείκτης είναι κατά μέσο όρο 75,83 στον βορρά και 81,34 στον νότο.

Ως προς τα περιγραφικά, μη μετρήσιμα γνωρίσματα, το χρώμα του δέρματος ταξινομείται ως εξής:
βορράς: ανοιχτό-μέτριο-σκούρο = 20,3% - 67,2% - 12,5%
νότος: ανοιχτό-μέτριο-σκούρο = 3,6% - 53,6% - 42,8%
Βλέπουμε ότι πηγαίνοντας προς τα νότια, το χρώμα του δέρματος γίνεται όλο και πιο σκούρο.

Το χρώμα των ματιών είναι σχεδόν πάντα καστανό ή σκούρο καστανό, ενώ μόνο στον βορρά υπάρχει ένα διψήφιο ποσοστό με ενδιάμεσο χρωματισμό. Πηγαίνοντας προς τον νότο, το χρώμα των ματιών σκουραίνει. Το χρώμα των μαλλιών είναι συνήθως μαύρο, ειδικά στα νότια. Τα μαλλιά ως προς την μορφή είναι κυματιστά ή έντονα κυματιστά, ενώ στον νότο υπάρχουν υψηλά ποσοστά κατσαρών μαλλιών. Η τριχοφυΐα προσώπου είναι ελάχιστη ή μέτρια και μειώνεται προς τον νότο. Τα ρουθούνια είναι πιο πεταχτά στον νότο, ενώ και τα χείλη είναι πιο παχιά κατά μέσο όρο. Το σχήμα του προσώπου είναι κυρίως ελλειψοειδές και δευτερευόντως έχει σχήμα πενταγώνου, δηλαδή με γωνίες στα σαγόνια. Επίσης, ο προγναθισμός αυξάνεται στον νότο. Ο θόλος του κρανίου είναι αρκετά υψηλός, κάτι που υποδεικνύει υψικρανία, η οποία μειώνεται στα νότια. Το μέτωπο εμφανίζει ελαφρά κλίση και σπάνια είναι κάθετο, φουσκωμένο ή με μεγάλη κλίση. Τα υπερόφρυα τόξα δεν είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένα. Η τριχοφυΐα του σώματος είναι ακόμη λιγότερη και από την χαμηλή τριχοφυΐα του προσώπου.

Δίνονται αναλυτικά στοιχεία για πολλά ακόμη γνωρίσματα. Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της μελέτης είναι ότι για κάθε γνώρισμα παρατίθεται η κατανομή του σε γράφημα καθώς και αναλυτικοί πίνακες ταξινόμησης.

Στη συνέχεια ο Strouhal προσπαθεί να εντοπίσει τα φυλετικά στοιχεία της Αιγύπτου. Βάσει συνδυασμών ανθρωπολογικών γνωρισμάτων, προκύπτει ότι υπάρχει ο Βερβερικός τύπος, ο Σαχάριος τύπος, που τον ονομάζει αλλιώς, ενώ υπάρχει σε μικρότερο βαθμό ο Οριενταλικός, o Αιθιοπικός, ο Σουδανικός και άλλοι.

Από τα στοιχεία της μελέτης, προκύπτει ότι πηγαίνοντας προς τον νότο αυξάνονται τα γνωρίσματα που συνδέονται με τον νέγρικο χαρακτήρα, όπως σκούρος χρωματισμός, κατσαρά μαλλιά, ελάχιστη τριχοφυΐα προσώπου, μακροσκελία, υψηλό ρινικό δείκτη, χείλη πιο παχιά, κτλ. Αυτό οδηγεί τον συγγραφέα να προβεί σε μια πιο ενδελεχή μελέτη των γνωρισμάτων που συνδέονται με τα βόρεια και τα νότια, πιο νέγρικα γνωρίσματα. Προκύπτει ότι πράγματι στον νότο επικρατούν τα προαναφερθέντα γνωρίσματα, όμως η μετάβαση φαίνεται κάπως σταδιακή. Στο τέλος της μελέτης επισυνάπτονται πίνακες με τις πλήρεις μετρήσεις για όλο το δείγμα, καθώς και φωτογραφίες.

Συμπερασματικά, η φυλετική σύνθεση της Αιγύπτου είναι η εξής. Οι περισσότεροι κάτοικοι ανήκουν στον Σαχάριο τύπο, που είναι δολιχοκέφαλος, μεσο-λεπτοπρόσωπος, με μέτρια σκούρο χρώμα δέρματος και κυματιστά σκούρα μαλλιά. Σημαντικό ποσοστό ανήκει στον Βερβερικό τύπο, καθότι περίπου ένας στους πέντε έχει πεντάγωνο σχήμα προσώπου και υψηλό ποσοστό έχει υψηλή διάμετρο σαγονιού. Ο Βερβερικός τύπος αποτελεί ένα Σαχάριο-Κρομανοειδές ενδιάμεσο, διατηρώντας τον σκούρο χρωματισμό, αλλά με έντονες γωνίες στο πρόσωπο, που ταυτόχρονα ρίχνουν τον προσωπικό δείκτη. Από κει και πέρα, υπάρχει ένα μικρό ποσοστό Οριενταλικών-Αραβικών, που λογικά έχουν έρθει με τις Αραβικές κατακτήσεις. Πηγαίνοντας προς τα νότια της χώρας, εμφανίζονται σταδιακά νέγρικα χαρακτηριστικά στο πληθυσμό, ο οποίος τείνει προς τον Αιθιοπικό τύπο, ενώ οι κυρίως νέγροι προς τον Σουδανικό. Σποραδικά εμφανίζονται στα βόρεια αστικά κέντρα λίγοι Αλπικοί, κάποιοι Αρμενοειδείς απότοκο της Οθωμανικής περιόδου, καθώς και κάποιοι Μεσογειακοί απόγονοι Ελλήνων ή Ρωμαίων. Συνεπώς, οι κάτοικοι της Αιγύπτου είναι κυρίως Σαχάριοι, Βερβερικοί, Οριενταλικοί, με νέγρικες Αιθιοπικές ή Σουδανικές επιδράσεις που αυξάνονται πηγαίνοντας προς τα νότια.

1 σχόλιο:

  1. Δηλαδή υπάρχουν και Αιγύπτιοι λευκοί ,που αντιπροσωπεύονται από τον Αλπικό και τον Μεσογειακό τύπο;
    Επίσης ,τι είναι το υπερόφρυο που διαβάζω συχνά σε αναρτήσεις και σχόλια;

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Οι διαχειριστές του ιστολογίου δεν φέρουν καμία ευθύνη για τα σχόλια των αναγνωστών τους.