Ανθρωπολογική μελέτη των Βουλγάρων

Ο Βούλγαρος ανθρωπολόγος S. Wateff ήταν ο πρώτος που διαξήγαγε ανθρωπολογική μελέτη στην χώρα καταγωγής του. Τα αποτελέσματα της έρευνάς του δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Bulletins et Mémoires de la Société d'anthropologie de Paris σε άρθρο με τίτλο "Contribution à l'étude anthropologique des bulgares".

Η Βουλγαρία καταλαμβάνει ένα πολύ μεγάλο μέρος της Βαλκανικής χερσονήσου. Σε αυτήν την περιοχή, πολλοί λαοί έχουν βρεθεί ιστορικά, άλλοι ήταν περαστικοί και άλλοι έμειναν μόνιμα. Είναι γνωστό ότι στην περιοχή κατοίκησαν Θράκες και Ιλλυριοί,...
ενώ στοιχεία Κελτικά-Γαλατικά, Ελληνικά και Ρωμαϊκά ενσωματώθηκαν αργότερα. Στην συνέχεια έρχονται Γότθοι, Σλάβοι και διάφοροι μογγόλοι, όπως Ούνοι, Άβαροι και Βούλγαροι. Ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι στον ντόπιο πληθυσμό της Ρωμαϊκής εποχής, προστέθηκαν Σλάβοι και (αρχικοί) Βούλαροι και προέκυψε η σύνθεση του πληθυσμού της σημερινής Βουλγαρίας, με τις υπόλοιπες επιδράσεις να ήταν ελάχιστες.

Ο Wateff διακρίνει την ετερογένεια του Βουλγαρικού πληθυσμού και χωρίζει ανθρωπογεωγραφικά την χώρα στις εξής περιοχές: Βόρεια Βουλγαρία, Νοτιοδυτική Βουλγαρία και Νοτιοανατολική Βουλγαρία, που ταυτίζεται με την Ανατολική Ρωμυλία. Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν σε δείγμα πολλών χιλιάδων ατόμων.

Οι Βούγλαροι βρέθηκαν με κυρίως μέτριο ανάστημα για την εποχή. Το χρώμα των μαλλιών κατανέμεται ως εξής:
ξανθά-καστανά-μαύρα = 29,36% - 58,67% - 11,97%.
Έχει γίνει υπερεκτίμηση του ξανθού χρώματος μαλλιών, λόγω του νεαρού της ηλικίας σε μέρος του δείγματος.
Το χρώμα των ματιών κατανέμεται ως εξής:
μπλε-ενδιάμεσα-καστανά = 17,65% - 22,59% - 59,76%

Το σχήμα της μύτης κατανέμεται ως εξής:
ίσια-κοίλη-κυρτή = 80,44% - 10,07% - 9,49%
Ο ρινικός δείκτης δίνεται μόνο σε κρανία και δείχνει μεγάλη διακύμανση. Λεπτές μύτες βρίσκουμε κυρίως στα νότια της χώρας και πιο πλατιές μύτες στα βόρεια.

Ένα ενδιαφέρον γνώρισμα που μετρήθηκε είναι αν τα μάτια παρουσιάζουν κλίση προς τα πάνω ή όχι. Τα μεγαλύτερα ποσοστά ευρίσκονται στα βόρεια και ειδικά στα βορειοανατολικά, κάτι που υποδηλώνει υψηλά ποσοστά έντονα Βαλτικών προς μογγολικών πληθυσμών.

Η μέτρηση του προσωπικού δείκτη δίνει το 60,9% με δείκτη κάτω από 90 και 39,1% με δείκτη κάτω από αυτήν την τιμή. Τα στοιχεία για την γεωγραφική κατανομή του γνωρίσματος δείχνουν ότι οι λεπτοπρόσωποι αυξάνονται δραματικά στα νότια της χώρας, ενώ οι ευρυπρόσωποι κυριαρχούν στα βόρεια. Τα αρχαία κρανία δείχνουν υψηλότερα ποσοστά λεπτοπροσωπίας, κάτι που σημαίνει ότι οι περισσότεροι ευρυπρόσωποι πληθυσμοί εισήλθαν αργότερα ιστορικά.

Ως προς τον κεφαλικό δείκτη, διαχωρίζοντας τον πληθυσμό σε δύο κατηγορίες, προκύπτει ότι οι δολιχοκέφαλοι είναι 51,95% και οι μεσο-βραχυκέφαλοι 48,02%. Στα βόρεια της χώρας το ποσοστό των μεσο-βραχυκέφαλων αυξάνεται στο 61,36%, ενώ στην Ανατολική Ρωμυλία οι δολιχοκέφαλοι είναι αυτοί που αυξάνονται στο 67,41% λόγω Μεσογειακών. Στα βορειοδυτικά η βραχυκεφαλία αυξάνεται περαιτέρω, στο 66,36% λόγω Διναρικών. Στα κρανία, ο κεφαλικός δείκτης βρέθηκε χαμηλότερος, κάτι που υποδεικνύει ότι μέρος των βραχυκέφαλων εισήλθε αργότερα ιστορικά.

Οι περισσότεροι υψικέφαλοι βρίσκονται στον βορρά. Ένας ενδιαφέρον συνδυασμός που εξετάστηκε είναι αυτός κεφαλικού δείκτη και προσωπικού δείκτη. Οι περισσότεροι ευρυπρόσωποι βραχυκέφαλοι βρίσκονται στα βόρεια της χώρας και αντιστοιχούν στους Αλπικο-Βαλτικούς. Οι περισσότεροι λεπτοπρόσωποι δολιχοκέφαλοι βρίσκονται στην Ανατολική Ρωμυλία και αντιστοιχούν σε Μεσογειακούς. Οι περισσότεροι λεπτοπρόσωποι βραχυκέφαλοι βρίσκονται στην βορειοδυτική Βουλγαρία και αντιστοιχούν σε Διναρικούς.

Συμπερασματικά τα φυλετικά στοιχεία του πληθυσμού της Βουλγαρίας είναι τα εξής. Στα βόρεια της χώρας κατοικούν κυρίως Αλπικοί-Βαλτικοί ίσως και κάποιοι μογγόλοι, με υψηλά ποσοστά βραχυκεφαλίας, μεσο-ευρυπροσωπίας και πλατιάς ή και κοίλης μύτης. Κρομανοειδείς φαίνεται να υπάρχουν σε όλη την επικράτεια και να συνεισφέρουν στο ποσοστό της δολιχοκεφαλίας. Στα βορειοδυτικά υπάρχει ένα εμφανές ποσοστό λεπτοπρόσωπων, βραχυκέφαλων Διναρικών, ενώ στα νοτιοδυτικά, δηλαδή στην Ανατολική Ρωμυλία υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό σχετικά λεπτοπρόσωπων, δολιχοκέφαλων με λεπτή ίσια μύτη Μεσογειακών.