Πέμπτη 13 Οκτωβρίου 2016

Η ανθρωπολογία των Μαυροβούνιων

Την ανθρωπολογία των Μαυροβουνίων μελέτησε ο Τσέχος ανθρωπολόγος Antonín Valšík σε δημοσίευσή του στο περιοδικό L'Anthropologie με τίτλο "Étude anthropologique sur les Monténégrins du Dourmitor". Η μελέτη έχει ιδιαίτερη σημασία, επειδή το Μαυροβούνιο και οι γειτονικές περιοχές θεωρείται ως ο πυρήνας των Διναρικών στα Βαλκάνια. Μάλιστα η περιοχή που εξετάστηκε είναι ορεινή, δύσκολα προσβάσιμη και έχει δεχτεί ελάχιστες εξωτερικές επιδράσεις στο πέρασμα των αιώνων. Ο συγγραφέας εξετάζει τον πληθυσμό της περιοχής, ώστε να βγάλει συμπεράσματα σχετικά με την φυλετική του σύνθεση.

Σε ένα ταξίδι του στην περιοχή, ο Valšík έλαβε μετρήσεις σε 197 άνδρες και 55 γυναίκες. Παρά τις όποιες διαφορές στην θρησκεία μεταξύ των κατοίκων, εμφανισιακά δεν διαφέρουν. Η υπό εξέταση περιοχή βρίσκεται...
στα βόρεια του Μαυροβουνίου και παρουσιάζεται στον παρακάτω χάρτη, με τα τότε σύνορα.


Ο Valšík αναφέρει όλες τις προηγούμενες ανθρωπολογικές μελέτες στο Μαυροβούνιο και συγκρίνει τα δικά του αποτελέσματα με τις σημαντικότερες εξ αυτών.

Το χρώμα του δέρματος είναι το ανοιχτό της νοτίου Ευρώπης, πλην λίγων εξαιρέσεων με πιο σκούρο. Το χρώμα των ματιών κατανέμεται ως εξής:
Σκούρα - ενδιάμεσα - ανοιχτά (μπλε): 49% - 42% - 9%
Άλλοι ανθρωπολόγοι έδωσαν πιο υψηλά ποσοστά σκούρων ματιών, όμως σε κάθε περίπτωση το ποσοστό ενδιάμεσων-ανοιχτών ματιών είναι σημαντικό. Ο συγγραφέας κάνει την γενική παρατήρηση ότι το χρώμα των ματιών δύσκολα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κριτήριο φυλετικής ταξινόμησης.

Το χρώμα των μαλλιών είναι κατά 88% σκούρο και 12% ανοιχτό καστανό και ξανθό μαζί. Αποτελέσματα άλλων ανθρωπολόγων κυμαίνονται σε παρόμοια ποσοστά.

Ως προς το μέσο ανάστημα, οι Μαυροβούνιοι κατατάσσονται στο υψηλό ανάστημα και μάλιστα είναι πιθανότατα οι υψηλότεροι των Βαλκανίων. Ο μέσος κορμικός δείκτης βρέθηκε 52, που δείχνει μεσοσκελία, σε μια τιμή τυπική για Ευρωπιδικούς. Επίσης, η εξωμορφικότητα της σωματοδομής είναι εμφανής.

Ο μέσος κεφαλικός δείκτης βρέθηκε 86,8 που δείχνει έντονη βραχυκεφαλία, με ποσοστό άνω του 60% να είναι υπερβραχυκέφαλοι. Η έντονη βραχυκεφαλία παραμένει, αν και μειώνεται ελαφρά, στις γειτονικές περιοχές της Αλβανίας, της Σερβίας και της Βοσνίας. Το μήκος της κεφαλής είναι μικρό, αλλά κυρίως ειναι το μεγάλο πλάτος της κεφαλής που αυξάνει τόσο τον κεφαλικό δείκτη.


Ο μέσος προσωπικός δείκτης βρέθηκε 88,7 που δηλώνει λεπτοπροσωπία. Το πρόσωπο των Μαυροβούνιων έχει μεγάλο ύψος, αλλά ταυτόχρονα και μεγάλο πλάτος, δηλαδή μεγάλη διζυγωματική διάμετρο. Οι διαφοροποιήσεις του πλάτος οδηγούν σε αρκετή μεταβλητότητα του προσωπικού δείκτη, όμως πέρα από μια μειοψηφία διψήφιου ποσοστού με ευρύ πρόσωπο, εν γένει οι κάτοικοι δίνουν την εντύπωση της λεπτοπροσωπίας.

Η διάμετρος του σαγονιού είναι υψηλή, κάτι που δείχνει ότι υπάρχει σκληρό σαγόνι και λογικά εμφανή ποσοστά Κρομανοεδούς τάσης. Σε γειτονικές χώρες η διάμετρος αυτή μειώνεται.

Ο μέσος ρινικός δείκτης βρέθηκε 64 που δηλώνει έντονη λεπτορρινία. Το 83% είναι λεπτόρρινοι και το 17% μεσόρρινοι. Το σχήμα της μύτης είναι ίσιο ή κυρτό, με ποσοστά 67% και 28%, αντίστοιχα, αν και στις ίσιες μύτες εντάσσονται και οι "Ρωμαϊκές" κυματιστές μύτες. Κοίλη μύτη έχει το υπόλοιπο μονοψήφιο ποσοστό.

Στο γυναικείο δείγμα, οι διαφορές με τους άνδρες είναι οι εξής. Ανάστημα 12-13 cm χαμηλότερα, κορμικός δείκτης υψηλότερος, κεφαλικός δείκτης παρόμοιος, προσωπικός δείκτης 2,5 μονάδες χαμηλότερα που τις ταξινομεί στην μεσοπροσωπία, διάμετρος των σαγονιών 8-10 cm χαμηλότερος, ρινικός δείκτης στο 62,4 δηλαδή πιο λεπτόρρινος, μορφή μύτης όχι τόσο κυρτή και κάπως αυξημένη τάση προς κοίλη.

Στη συνέχεια ο συγγραφέας περνά στην συζήτηση των αποτελεσμάτων. O Valšík από την εμπειρία του δηλώνει ότι οι Μαυροβούνιοι είναι κυρίως Διναρικοί, με υψηλό ανάστημα, σκούρα μαλλιά, καστανά ή ενδιάμεσα μάτια, υπερβραχυκεφαλία, σκληρό σαγόνι, έντονα ζυγωματικά, μακρύ πρόσωπο και λεπτορρινία. Οι Μαυροβούνιοι σχετίζονται φυλετικά με τους γειτονικούς Αλβανούς, Σέρβους, Βόσνιους και Ερζεγοβίνους και ο συγγραφέας δίνει έναν συγκριτικό πίνακα ανθρωπολογικών μετρήσεων από τους πέντε αυτούς λαούς. Είναι πιο κοντά στους Ερζεγοβίνους, έπονται οι Βόσνιοι και έπειτα Αλβανοί και Σέρβοι.

Από την πλευρά μας να πούμε ότι από φυλετικής απόψεως οι Μαυροβούνιοι είναι τυπικά Διναρικοί, με μια τάση Κρομανοειδών στοιχείων που φαίνεται στα έντονα σαγόνια, ενώ λογικά υπάρχει και ένα πολύ μικρό ποσοστό Αλπικών.

Δύο αντιπροσωπευτικοί Μαυροβούνιοι που δείχνουν τις κύριες φυλετικές τάσεις του πληθυσμού:


Μαυροβούνιος Διναρικός. Προσέξτε τον συνδυασμό βραχυκεφαλίας, λεπτορρινίας, λεπτοπροσωπίας. Η τριγωνικότητα του προσώπου προκύπτει, πηγαίνοντας από πάνω προς τα κάτω, από το πολύ πλατύ κεφάλι, τα πλατιά ζυγωματικά και το πιεσμένο σαγόνι.



Μαυροβούνιος Κρομανοειδής. Προσέξτε τα γωνιώδη ζυγωματικά και σαγόνια, τα βαθιά τοποθετημένα μάτια και με μήκος κεφαλής σημαντικά μεγαλύτερο.

17 σχόλια:

  1. Ο δεύτερος,που είναι Κρομανοειδής φαίνεται σκουρόχρωμος ή κάνω λάθος;
    Τελικά,πόσο σημαντικός είναι ο χρωματισμός,το χρώμα του δέρματος για την ταξινόμηση;Το χρώμα είναι απλά δηλωτικό αφού υπάρχουν άλλα πιο σημαντικά γνωρίσματα;
    Γιατί ο κρομανοειδής στη δεύτερη φωτογραφία,να μην είναι βέρβερος,εφόσον μοιάζουν και στο χρώμα του δέρματος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Οι αρχέγονοι ΚΜ δύνανται καλλιστα να φέρουν σκουρότερο χρώμα δέρματος όλως ο φαινότυπος Paleo-Atlantid, στον οποίο άλλωστε και φαίνεται να ανήκει ο εικονιζόμενος.

      Ο Βερβερικός φαινότυπος αποτελεί μίξη ΚΜ+Σαχάριου. Συνεοώς εφόσον δεν υφίστανται Σαχάρια χαρακτηριστικά στον εικονιζόμενο, δεν είναι Βερβερικός.

      Διαγραφή
    2. Οι αρχέγονοι κρομανοειδείς, είχαν πιο σκούρα απόχρωση δέρματος από κάθε Ευρωπαϊκό πληθυσμό σήμερα. Ο La Brana 1, που βρέθηκε στην Ιβηρική κι έζησε πριν από 8,000 χρόνια ήταν ένα από τα υποδείγματα που βρίσκονταν πιο κοντά σε εκείνους τους φαινότυπους. Ο εν λόγω λοιπόν, ανήκε σε κρομανοειδή πληθυσμό που είχε στη συντριπτική πλειοψηφία του ανοιχτά μεν μάτια, αρκετά σκούρο όμως δέρμα.
      Κι γενικά, όντως η απόχρωση του δέρματος είναι δευτερεύον ζήτημα. Για παράδειγμα, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, οι περισσότεροι νοτιο-μεσογειακοί/σαχαρικοί σε σύγκριση με τους (βόρειους) μεσογειακούς δεν ξεχωρίζουν απλά από τη σκουρότερη αποχρωσή τους καθώς μπορεί να έχουν κι ανοιχτότερες, αλλά ξεκάθαρα λόγω άλλων χαρακτηριστικών όπως το μάκρος της μύτης, το πάχος της απόληξής της και τα παχύτερα χείλη. Συνήθως μάλιστα, είναι και πιο δολιχοκέφαλοι κι έχουν πιο μακρύ πρόσωπο. Εν ολίγοις, ο σαχαρικός ως τύπος που έχει προκύψει από μίξη, θα μπορούσαμε να πούμε πως διαφέρει ακριβώς γιατί φέρει "περίεργα", ορισμένες φορές δυσανάλογα και ξένα για τον (βόρειο) μεσογειακό στοιχεία. Ανάλογα μάλιστα με την περιοχή, τα στοιχεία αυτά είναι υπο-σαχάρια, ή αρμενοειδή.

      Διαγραφή
    3. Πράγματι,διάβασα τις προάλλες μία μελέτη η οποία ανέφερε πως οι πρώτοι Ευρωπαίοι είχαν σκούρο δέρμα,αλλά ανοιχτό χρώμα ματιών.Μετά πώς έγινε η αυτή η διαφοροποίηση στο χρωματισμό;
      Υπάρχουν υποθέσεις;

      Διαγραφή
    4. Στην ίδια μελέτη που διάβασες (μάλλον το διάγραμμα του Mathieson) υπάρχει η γραμμή που αφορά τη βιταμίνη D, τη δυσανεξία στη λακτόζη και την κατανάλωση λιπιδίων. Στην περίπτωση αυτή, μας ενδιαφέρει περισσότερο η βιταμίνη, καθώς αυτή χρησιμοποιείται στη σύνθεση μελανίνης.
      Αν λοιπόν το προσέξεις, θα διαπιστώσεις πως σταδιακά η παραγωγή της βιταμίνης μειώνεται κατά πολύ. Αυτό συνέβη διότι οι πληθυσμοί αυτοί έχοντας ξεπεράσει τον αποκλεισμό της εποχής των παγετώνων, σταδιακά εποίκιζαν τον βορρά όπου τα μεγάλα θηράματα ήταν περισσότερα και μεγαλύτερα. Εν ολίγοις οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, κινήθηκαν σταδιακά από τα νότια καταφύγια (το σημείο κατά το οποίο οι ποσότητες της βιταμίνης D ήταν μεγάλες) προς τα βόρεια κι ανατολικά. Έτσι έφθασαν και στις παρευξείνιες στέπες σχηματίζοντας τους πρωτο-ΙΕ πληθυσμούς. Το ίδιο συνέβη και με τους νεολιθικούς αγρότες σε ύστερη όμως φάση (ύστερη νεολιθική εποχή).
      Παρατηρείται λοιπόν, πως σε κάποια φάση οι κρομανοειδείς στην πλειοψηφία τους πληθυσμοί αυτοί, καθώς εποίκιζαν τη κεντρική και βόρεια Ευρώπη αποχρωματίστηκαν (καθώς η βιταμίνη d μειωνόταν ραγδαία). Γεγονός που πιστώνεται στη διαμονή τους σε διαφορετικές κλιματικές συνθήκες, οι οποίες επέτρεψαν στα υπολοιπόμενα γονίδια που κωδικοποιούν πιο ανοιχτές αποχρώσεις να εκδηλωθούν και να κυριαρχήσουν. θα σημειώσω μάλιστα πως τα γονίδια αυτά, είναι υπαρκτά και στους νότιους Ευρωπαίους κι σε αυτά οφείλεται η αρχική ξανθότητα των παιδιών κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους αλλά και οι διαφορετικές φάσεις χρωματισμού μεταξύ τους.

      Διαγραφή
    5. Ευχαριστώ για την απάντηση!

      Διαγραφή
  2. Συγγνώμη για το άσχετο του θέματος,αλλά ο Τόμας Τζέφερσον,ήταν Νορδικός;

    https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/T_Jefferson_by_Charles_Willson_Peale_1791_2.jpg

    http://www.ycpalumni.com/s/966/images/editor/2015/athomas_jefferson.jpg

    Επίσης ο Ρόμπερτ Λη,στρατηγός των Νοτίων,ήταν κυρίως Αλπικός;

    http://www.thelatinlibrary.com/chron/civilwarpics/lee.jpg

    https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/63/Robert_Lee_-_postbellum.jpg

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. ο τυπας στην δευτερη φωτο εχει και μια διναριζουσα επιρροη...Αν δεν απατωμαι οι Μαυροβουνιοι ειναι πολυ κοντα στους Αλβανους Γκεκηδες οσον αφορα την ανθρωπολογια και ειναι μια αποδειξη πως η διαφορα στην θρησκεια και μονο μπορει να δημιουργησει δυο διαφορετικες εθνοτητες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Χαρακτηριστικό δείγμα Μαυροβούνιου,ο πρώτην προπονητής του Παναθηναϊκού,Ντούσκο Ιβάνοβιτς:
    http://www.solobasket.com/sites/default/files/styles/medium/public/23603_0.jpg?itok=PZ1Tia37

    https://www.mi2.ba/wp-content/uploads/2015/08/Dusko-Ivanovic1.jpg

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Και φυσικα η παικτουρα (του παναθηναικου επισης) Πετκοβιτς που ειναι βεβαια μιξη Αλπικου-Διναρικου
      http://a.espncdn.com/combiner/i?img=/i/headshots/nba/players/full/3453.png&w=350&h=254

      Διαγραφή
    2. Οι κλασσικότεροι διναρικοί+ΚΜ ή εκδιναρισμένοι κρομανοειδείς φαινότυποι βρίσκονται συνήθως στις εικόνες καλαθοσφαιριστών με γιουγκοσλαβική καταγωγή. Πχ Tony Kukoc (κυρίως διναρικός), Dino Radja, Dejan Bodiroga.

      Διαγραφή
    3. Νομιζω ο Μποντιρογκα εχει και Αλπικο υποστρωμα, δεν ειναι διναρικος μονο....Ο Ντιβατς απο την αλλη θεωρειτε (μια που πηραμε τους μπασκετομπολιστες αμπαριζα) οτι εχει κατι το ...εξω-ευρωπαικο πανω του?? Ισως καποια τσιγγανικη ριζα
      η κατι απο αραβικο τυπο, με μπερδευε παντα
      https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fa/Vlade_Divac_cropped.jpg

      Διαγραφή
    4. Όχι κάτι τσιγγάνικο.Ίσως έχει κάτι το ανατολίτικο όμως.Δηλαδή αρμενοειδή επίδραση,όχι τσιγγάνικο όμως!

      Διαγραφή
    5. Ο Μποντιρόγκα φαίνεται Διναρικός-Pontid με Αλπικές τάσεις.

      Ο Ντίβατς έχει όντως κοινά γνωρίσματα με τον Αραβικό.

      Διαγραφή
  5. Ο Εβραιοαμερικάνος τραγουδιστής των Disturbed David Draiman τι είναι;Κρομανοειδής Αρμενοειδής;

    https://www.google.gr/search?q=david+draiman&biw=1366&bih=621&source=lnms&tbm=isch&sa=X&sqi=2&ved=0ahUKEwi8qtWu9drPAhWEvRoKHRopBikQ_AUIBigB&dpr=1

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχει προφανώς ανατολίτικο υπόβαθρο, που θα ταίριαζε λχ στην Τουρκία, αλλά και μια ελαφρά κεντρο-ευρωπαίκή εικόνα. Αλπικός με κρομανοειδή (πιθανότατα borreby) και σαφή αρμενοειδή επιρροή.

      Διαγραφή
    2. Όπως σωστά λέει ο Ανώνυμος 11:50 μ.μ
      Borreby με Αρμενοειδή.

      Διαγραφή

Οι διαχειριστές του ιστολογίου δεν φέρουν καμία ευθύνη για τα σχόλια των αναγνωστών τους.