Η ανθρωπολογία των Μαυροβούνιων

Την ανθρωπολογία των Μαυροβουνίων μελέτησε ο Τσέχος ανθρωπολόγος Antonín Valšík σε δημοσίευσή του στο περιοδικό L'Anthropologie με τίτλο "Étude anthropologique sur les Monténégrins du Dourmitor". Η μελέτη έχει ιδιαίτερη σημασία, επειδή το Μαυροβούνιο και οι γειτονικές περιοχές θεωρείται ως ο πυρήνας των Διναρικών στα Βαλκάνια. Μάλιστα η περιοχή που εξετάστηκε είναι ορεινή, δύσκολα προσβάσιμη και έχει δεχτεί ελάχιστες εξωτερικές επιδράσεις στο πέρασμα των αιώνων. Ο συγγραφέας εξετάζει τον πληθυσμό της περιοχής, ώστε να βγάλει συμπεράσματα σχετικά με την φυλετική του σύνθεση.

Σε ένα ταξίδι του στην περιοχή, ο Valšík έλαβε μετρήσεις σε 197 άνδρες και 55 γυναίκες. Παρά τις όποιες διαφορές στην θρησκεία μεταξύ των κατοίκων, εμφανισιακά δεν διαφέρουν. Η υπό εξέταση περιοχή βρίσκεται...
στα βόρεια του Μαυροβουνίου και παρουσιάζεται στον παρακάτω χάρτη, με τα τότε σύνορα.

Ο Valšík αναφέρει όλες τις προηγούμενες ανθρωπολογικές μελέτες στο Μαυροβούνιο και συγκρίνει τα δικά του αποτελέσματα με τις σημαντικότερες εξ αυτών.

Το χρώμα του δέρματος είναι το ανοιχτό της νοτίου Ευρώπης, πλην λίγων εξαιρέσεων με πιο σκούρο. Το χρώμα των ματιών κατανέμεται ως εξής:
Σκούρα - ενδιάμεσα - ανοιχτά (μπλε): 49% - 42% - 9%
Άλλοι ανθρωπολόγοι έδωσαν πιο υψηλά ποσοστά σκούρων ματιών, όμως σε κάθε περίπτωση το ποσοστό ενδιάμεσων-ανοιχτών ματιών είναι σημαντικό. Ο συγγραφέας κάνει την γενική παρατήρηση ότι το χρώμα των ματιών δύσκολα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κριτήριο φυλετικής ταξινόμησης.

Το χρώμα των μαλλιών είναι κατά 88% σκούρο και 12% ανοιχτό καστανό και ξανθό μαζί. Αποτελέσματα άλλων ανθρωπολόγων κυμαίνονται σε παρόμοια ποσοστά.

Ως προς το μέσο ανάστημα, οι Μαυροβούνιοι κατατάσσονται στο υψηλό ανάστημα και μάλιστα είναι πιθανότατα οι υψηλότεροι των Βαλκανίων. Ο μέσος κορμικός δείκτης βρέθηκε 52, που δείχνει μεσοσκελία, σε μια τιμή τυπική για Ευρωπιδικούς. Επίσης, η εξωμορφικότητα της σωματοδομής είναι εμφανής.

Ο μέσος κεφαλικός δείκτης βρέθηκε 86,8 που δείχνει έντονη βραχυκεφαλία, με ποσοστό άνω του 60% να είναι υπερβραχυκέφαλοι. Η έντονη βραχυκεφαλία παραμένει, αν και μειώνεται ελαφρά, στις γειτονικές περιοχές της Αλβανίας, της Σερβίας και της Βοσνίας. Το μήκος της κεφαλής είναι μικρό, αλλά κυρίως ειναι το μεγάλο πλάτος της κεφαλής που αυξάνει τόσο τον κεφαλικό δείκτη.

Ο μέσος προσωπικός δείκτης βρέθηκε 88,7 που δηλώνει λεπτοπροσωπία. Το πρόσωπο των Μαυροβούνιων έχει μεγάλο ύψος, αλλά ταυτόχρονα και μεγάλο πλάτος, δηλαδή μεγάλη διζυγωματική διάμετρο. Οι διαφοροποιήσεις του πλάτος οδηγούν σε αρκετή μεταβλητότητα του προσωπικού δείκτη, όμως πέρα από μια μειοψηφία διψήφιου ποσοστού με ευρύ πρόσωπο, εν γένει οι κάτοικοι δίνουν την εντύπωση της λεπτοπροσωπίας.

Η διάμετρος του σαγονιού είναι υψηλή, κάτι που δείχνει ότι υπάρχει σκληρό σαγόνι και λογικά εμφανή ποσοστά Κρομανοεδούς τάσης. Σε γειτονικές χώρες η διάμετρος αυτή μειώνεται.

Ο μέσος ρινικός δείκτης βρέθηκε 64 που δηλώνει έντονη λεπτορρινία. Το 83% είναι λεπτόρρινοι και το 17% μεσόρρινοι. Το σχήμα της μύτης είναι ίσιο ή κυρτό, με ποσοστά 67% και 28%, αντίστοιχα, αν και στις ίσιες μύτες εντάσσονται και οι "Ρωμαϊκές" κυματιστές μύτες. Κοίλη μύτη έχει το υπόλοιπο μονοψήφιο ποσοστό.

Στο γυναικείο δείγμα, οι διαφορές με τους άνδρες είναι οι εξής. Ανάστημα 12-13 cm χαμηλότερα, κορμικός δείκτης υψηλότερος, κεφαλικός δείκτης παρόμοιος, προσωπικός δείκτης 2,5 μονάδες χαμηλότερα που τις ταξινομεί στην μεσοπροσωπία, διάμετρος των σαγονιών 8-10 cm χαμηλότερος, ρινικός δείκτης στο 62,4 δηλαδή πιο λεπτόρρινος, μορφή μύτης όχι τόσο κυρτή και κάπως αυξημένη τάση προς κοίλη.

Στη συνέχεια ο συγγραφέας περνά στην συζήτηση των αποτελεσμάτων. O Valšík από την εμπειρία του δηλώνει ότι οι Μαυροβούνιοι είναι κυρίως Διναρικοί, με υψηλό ανάστημα, σκούρα μαλλιά, καστανά ή ενδιάμεσα μάτια, υπερβραχυκεφαλία, σκληρό σαγόνι, έντονα ζυγωματικά, μακρύ πρόσωπο και λεπτορρινία. Οι Μαυροβούνιοι σχετίζονται φυλετικά με τους γειτονικούς Αλβανούς, Σέρβους, Βόσνιους και Ερζεγοβίνους και ο συγγραφέας δίνει έναν συγκριτικό πίνακα ανθρωπολογικών μετρήσεων από τους πέντε αυτούς λαούς. Είναι πιο κοντά στους Ερζεγοβίνους, έπονται οι Βόσνιοι και έπειτα Αλβανοί και Σέρβοι.

Από την πλευρά μας να πούμε ότι από φυλετικής απόψεως οι Μαυροβούνιοι είναι τυπικά Διναρικοί, με μια τάση Κρομανοειδών στοιχείων που φαίνεται στα έντονα σαγόνια, ενώ λογικά υπάρχει και ένα πολύ μικρό ποσοστό Αλπικών.

Δύο αντιπροσωπευτικοί Μαυροβούνιοι που δείχνουν τις κύριες φυλετικές τάσεις του πληθυσμού:

Μαυροβούνιος Διναρικός. Προσέξτε τον συνδυασμό βραχυκεφαλίας, λεπτορρινίας, λεπτοπροσωπίας. Η τριγωνικότητα του προσώπου προκύπτει, πηγαίνοντας από πάνω προς τα κάτω, από το πολύ πλατύ κεφάλι, τα πλατιά ζυγωματικά και το πιεσμένο σαγόνι.

Μαυροβούνιος Κρομανοειδής. Προσέξτε τα γωνιώδη ζυγωματικά και σαγόνια, τα βαθιά τοποθετημένα μάτια και με μήκος κεφαλής σημαντικά μεγαλύτερο.