Ο κεφαλικός δείκτης στην Ισπανία

Μία από τις πρώτες χώρες στις οποίες έγινε εξονυχιστική μελέτη για την κατανομή του κεφαλικού δείκτη ήταν η Ισπανία. Ο Ισπανός ιατρός και ανθρωπολόγος Federico Olóriz, ακολουθώντας τους ομολόγους του Ridolfo Livi και René Collignon σε Ιταλία και Γαλλία αντίστοιχα, βάλθηκε να μελετήσει την κατανομή του κεφαλικού δείκτη στην Ισπανία. Παρουσίαση της μελέτης του βρίσκουμε στο περιοδικό Bulletins de la Société d'anthropologie de Paris, σε άρθρο με τίτλο "Distribution de l'indice céphalométrique en Espagne". Τα στοιχεία που συγκέντρωσε τον οδήγησαν στην δημιουργία του χάρτη κατανομής του κεφαλικού δείκτη στην Ισπανία.

Το δείγμα αποτελούνταν από 8.368 άνδρες. Ο αριθμός των ατόμων που μετρήθηκαν ανά περιφέρεια ήταν πάνω από 100 ώστε να μειωθεί η πιθανότητα μη αντιπροσωπευτικότητας του δείγματος. Μάλιστα ελήφθη υπόψη το γεγονός της καταγωγής των ατόμων, ώστε γονείς και παπούδες να έχουν καταγωγή από την ίδια περιοχή. Οι γενικές παρατηρήσεις είναι οι εξής:...

- Ο μέσος κεφαλικός δείκτης στην Ισπανία είναι 78,18 με πιο συνήθη τιμή το 77.
- Η δολιχοκεφαλία κυριαρχεί σε όλη τη χώρα, με μόνη περιοχή που ξεπερνά τον κεφαλικό δείκτη 80 να βρίσκεται στα βορειοδυτικά της χώρας. Ο πλέον δολιχοκέφαλος πληθυσμός κατοικεί στα ανατολικά της χώρας και προσιδιάζει στους Μεσογειακούς πληθυσμούς, π.χ. της νότιας Ιταλίας.
- Η κατανομή του κεφαλικού δείκτη υποδεικνύει την ομοιογένεια του Ισπανικού πληθυσμού. .

Ο Olóriz προσπαθεί να εντοπίσει τα διαφορετικά ανθρωπολογικά στοιχεία βάσει του κεφαλικού δείκτη. Θεωρεί ότι υπάρχουν τέσσερα ανθρωπολογικά στοιχεία, με τα τρία να είναι δολιχοκέφαλα, όπου αυξανόμενης της δολιχοκεφαλίας μπορούμε να υποθέσουμε ότι έχουμε να κάνουμε κατά σειρά με Κρομανοειδείς, Μεσογειακούς και Αφρικανικούς φαινοτύπους. Ένας ακόμη τύπος έχει κεφαλικό δείκτη περίπου 83 και αντιστοιχεί λογικά σε Αλπικούς.

Η μελέτη δίνει αναλυτικά τις τιμές του κεφαλικού δείκτη σε κάθε περιφέρεια της Ισπανίας. Οι πιο δολιχοκέφαλες περιοχές βρίσκονται στα παράλια της Μεσογείου, από Cartagena μέχρι το δέλτα του Έβρο, καθώς και στα βορειοανατολικά. Ο μέσος κεφαλικός δείκτης φτάνει στην μεσοκεφαλία στα βορειοδυτικά, ενώ στην υπόλοιπη χώρα επικρατεί μια ενδιάμεση κατάσταση ήπια δολιχοκεφαλίας. Τα Πυρηναία δεν αποτελούν ακριβώς όριο με την Γαλλία από ανθρωπολογικής πλευράς, καθώς η δολιχοκεφαλία διεισδύει και στις νοτιοδυτικές επαρχίες της Γαλλίας.

Πιθανότατα, η φυλετική κατανομή στη χώρα να μπορεί να περιγραφεί ως εξής. (Ατλαντο-)Κρομανοειδείς σε όλη τη χώρα, Μεσογειακοί στα (βορειο)αντολικά, Αλπικοί στα βορειοδυτικά, Βορειοαφρικανικοί τύποι στα νότια και σποραδικά άλλοι τύποι, όπως π.χ. Νορδικοί.

Ο συγγραφέας θεωρεί ότι η φυλετική επίδραση από τους Κέλτες ήταν ελάχιστη και ότι τα ανθρωπολογικά γνωρίσματα δεν έχουν μεταβληθεί από την Ρωμαϊκή εποχή και έπειτα, αν και εμείς πρέπει να προσθέσουμε τα βορειοαφρικανικά στοιχεία στο νότο, που ήρθαν αργότερα λόγω Σαρακηνών. Πλην λίγων εξαιρέσεων, η Ισπανία αποτελεί ένα από τα κράτη με την μεγαλύτερη φυλετική ομοιογένεια στην Ευρώπη.