Δευτέρα 23 Μαΐου 2016

Η κληρονομικότητα του σωματότυπου

O διάσημος Αμερικανός βιολόγος Charles Davenport θέλησε να εξετάσει το κατά πόσον οι ανθρώπινες διαφορές στην σωματοδομή εξαρτώνται από παράγοντες όπως διατροφή, δραστηριότητα, κτλ ή αν έχουν γενετική-κληρονομική βάση. Η μελέτη του εκδόθηκε με τίτλο "Body-built and its inheritance" από το Carnegie Institution of Washington και συγκεκριμένα από το Τμήμα Γενετικής όπου ο Davenport ήταν Διευθυντής. Ο μεγαλύτερος όγκος των δεδομένων για την μελέτη αντλήθηκε από τα οικογενειακά αρχεία του Eugenics Record Office.

Ο συγγραφέας παρατηρεί ότι αν μετρήσουμε το βάρος εκατό ανθρώπων με το ίδιο ανάστημα, θα διαπιστώσουμε μεγάλες διαφορές. Μάλιστα, οι διαφορές θα εντοπίζονται και στην σωματοδομή. Ο απλός κόσμος εφαρμόζει μια ευρύτατη ορολογία για να χαρακτηρίσει...
την διαφοροποίηση από την μέση σωματοδομή, όπως λεπτός, χοντρός, κτλ και πολλές ακόμα λέξεις που χαρακτηρίζουν ειδικότερα την μορφολογία του σώματος. Αυτό δείχνει ότι η αντίληψη περί έντονης ποικιλομορφίας ως προς την μορφή του σώματος είναι ριζωμένη στις ανθρώπινες κοινωνίες.

"Το ότι υπάρχουν σημαντικές φυλετικές διαφορές στην σωματοδομή είναι πασίγνωστο" γράφει ο Davenport. Ο λεπτός Σκωτσέζος και ο ευρύσωμος Εσκιμώος παρέχουν μια εμφανέσταση αντίθεση. Οι Νιλοτικοί φαίνεται να είναι οι λεπτότεροι στον κόσμο. Όπως διαπιστώνει "οι φυλετικές διαφορές στην σωματοδομή είναι τόσο μεγάλες που η φυλή πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στις μελέτες περί σωματοδομής".

Γεωγραφικές διαφοροποιήσεις υπάρχουν ως προς την σωματοδομή, όμως ο συγγραφέας θεωρεί ότι μπορεί να οφείλονται σε φυλετικούς και όχι απαραίτητα κλιματικούς λόγους. Επίσης, υπάρχει σεξουαλικός διμορφισμός στον άνθρωπο ως προς την δομή του σώματος, με τους άνδρες να είναι βαρύτεροι και με ευρύτερη σωματοδομή από τις γυναίκες.

Ο Davenport προχωρά στην μελέτη της ανάπτυξης του σώματος, επισημαίνοντας ότι μετά την γονιμοποίηση του ωαρίου, η ανάπτυξη διευθύνεται από κληρονομικούς παράγοντες μέχρι τη γέννηση, ενώ αργότερα το περιβάλλον μπορεί να ασκήσει την δική του επίδραση. Γίνεται μία αναδρομή στις μελέτες περί ανάπτυξης του σώματος, με πρώτη ιστορικά αυτή του Quetelet στο Βέλγιο το 1870 και παρουσιάζονται διαγράμματα που δείχνουν την μεταβολή ανθρωπολογικών παραμέτρων από την γέννηση μέχρι την ενηλικώση.

Περνάμε στο κύριο σώμα της μελέτης, που αφορά στους ενήλικες. Είναι συνήθης παρατήρηση να βλέπουμε οικογένειες που όλοι είναι λεπτοί, ενώ σε άλλες κυριαρχεί η παχυσαρκία. Οι περισσότεροι υποψιάζονται την σχέση μεταξύ σωματοδομής και κληρονομικότητας, καθώς παραδείγματα υπάρχουν πολλά γύρω μας. Ο Davenport θα εξετάσει το κατά πόσον η σωματοδομή καθορίζεται γενετικά, με τη βοήθεια πολυάριθμων οικογενειακών αρχείων.

Το δείγμα χωρίζεται σε πέντε κατηγορίες:  υπερβολικά λεπτοί (VS), λεπτοί (S), κανονικοί (M), υπέρβαροι (F), παχύσαρκοι (VF). Αντιστοιχούν στους αγγλικούς όρους (very) slender-medium-(very) fleshy.
Η διάκριση γίνεται βάσει του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ):
ΔΜΣ = Βάρος (kg) / Ύψος^2 (m)       ή πιο σωστά Μάζα

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ μορφής του σώματος γονιών και παιδιών. Οι απόγονοι των παχουλών γονέων τείνουν παχουλοί, οι απόγονοι των λεπτών γονέων τείνουν λεπτοί. Ο Davenport θεωρεί ότι η σωματοδομή εξαρτάται από συνδυασμό πολλών γονιδιακών παραγόντων, εξ'ου και η μεταβλητότητα στους απογόνους.

Η ανάλυση των στοιχείων δείχνει ότι υπάρχει μια τάση τα ζευγάρια να σμίγουν ώστε να ταιριάζει η σωματοδομή τους, δηλαδή οι λεπτοί με λεπτές και οι υπέβαροι  με υπέρβαρες. Μάλιστα τα στοιχεία δείχνουν ότι τα υπέρβαρα ζευγάρια (F×F) κάνουν 2,3 φορές περισσότερα παιδιά από τα λεπτά ζευγάρια (S×S).

Τα αποτελέσματα δίνονται υπό μορφή πινάκων και διαγραμμάτων. Τα παρακάτω διαγράμματα παρουσιάζουν την κατανομή της μορφολογίας του σώματος των απογόνων, που απορρέουν από μίξεις μεταξύ γονέων διαφόρων σωματοδομών, από VS×S μέχρι VF×VF.








Είναι έκδηλη η τάση τα παιδιά να παίρνουν την μορφολογία του σώματος των γονέων. Από την άλλη, η μεταβλητότητα στους απογόνους παρέχει μια σημαντική ένδειξη μεντελικής κληρονομικότητας στην σωματοδομή. Οι απόγονοι λεπτών γονέων παρουσιάζουν μικρή μεταβλητότητα, ενώ οι απόγονοι υπέρβαρων εμφανίζουν υψηλότερη μεταβλητότητα. Φαίνεται ότι είτε οι υπέρβαροι φέρουν και γονίδια λεπτών, είτε -το πιθανότερο- μέρος των παχύσαρκων βάσει ΔΜΣ, να είναι εξωμορφικοί βάσει σωματότυπου, με αποτέλεσμα τα παιδιά να βγαίνουν λεπτά. Όταν οι δύο γονείς διαφέρουν ως προς την σωματοδομή, οι απόγονοι εμφανίζουν έντονη μεταβλητότητα, κάτι που είναι αναμενόμενο. Τα διαγράμματα δείχνουν ότι υπάρχει ξεκάθαρη συσχέτιση μεταξύ κληρονομικότητας και σωματοδομής.

Πριν φτάσουμε στα συμπεράσματα, κάποιες παρατηρήσεις. Στην ανθρωπολογία η μορφή του ανθρώπινου σώματος εξετάζεται με δύο τρόπους. Ο ένας είναι η κατάταξη του σωματότυπου σε ενδομορφικό/μεσομορφικό/εξωμορφικό και ο δεύτερος είναι μέσω του κορμικού δείκτη, βάσει του οποίου οι άνθρωποι κατατάσσονται σε βραχύσκελους/μεσόσκελους/μακρύσκελους.

Στην μελέτη του Davenport, χρησιμοποιείται ο ΔΜΣ, o οποίος δείχνει το πόσο βαρύς είναι κάποιος. Είναι εργαλείο κυρίως της ιατρικής και όχι τόσο της ανθρωπολογίας, γιατί σωματότυπος και βάρος ναι μεν σχετίζονται, αλλά δεν ταυτίζονται. Ο σωματότυπος σχετίζεται με την μορφολογία των μυών και την κατανομή του λίπους στους ιστούς, είναι δηλαδή κάτι καθαρά κληρονομικό που δεν μεταβάλλεται. Αντιθέτως, ο ΔΜΣ μπορεί να αλλάξει εύκολα, ειδικά μετά από λήψη ελάχιστης τροφής ή πολλής και λιπαρής. Συνεπώς, είναι απολύτως εφικτό κάποιος να είναι ενδομορφικός και λεπτός, όπως επίσης κάποιος να είναι εξωμορφικός και στον δείκτη μάζας σώματος να βγαίνει υπέρβαρος. Βέβαια, στην τυπική περίπτωση, η τάση είναι οι ενδομορφικοί να είναι υπέρβαροι και οι εξωμορφικοί λεπτοί.

Καταλήγοντας, ο Davenport βρίσκει ότι εκτός από την διατροφή και άλλους παράγοντες του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, η δομή του σώματος εξαρτάται σημαντικά από την κληρονομικότητα. Άλλωστε, κανείς δεν αρνείται ότι υπάρχουν π.χ. κρεατοπαραγωγές αγελάδες με πολύ διαφορετική σωματοδομή από ότι οι γαλακτοπαραγωγές. Άλλη σωματοδομή έχει το λεπτό κυνηγόσκυλο και άλλη το παχουλό Chow-chow. Αντίστοιχες διαφορές εντοπίζονται και στον άνθρωπο, που βαθύτερα έχουν να κάνουν με τα εσωτερικά όργανα και τον μεταβολισμό. Αυτό αποτυπώνεται και από αποτυχημένες προσπάθειες πολλών να μειώσουν το βάρος σε ανθρώπους που εκ γενετής έχουν προδιάθεση ευρείας σωματοδομής. Ο Davenport εντοπίζει ότι ο μεταβολισμός είναι κληρονομικός και καθορίζει την προδιάθεση παχυσαρκίας ή λεπτής σωματοδομής, η οποία θα εκδηλωθεί ανάλογα με το τι θα επιτρέψουν οι περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Φωτογραφίες με την κατηγοριοποίηση του Davenport σε VS, S, M, F, VF.



17 σχόλια:

  1. Ναι αλλά ένας εκτομορφικός δεν μπορεί ν βάλει πολύ βάρος και να μοιάζει ως ενδομορφικός; Kαι το αντίστοιχο δεν μπορεί να συμβεί με έναν ενδομορφικό που είναι λεπτός;
    Επίσης,δηλαδή αν κατάλαβα καλά,δύο γονείς που είναι εκτομορφικοί,τα παιδιά τους θα βγουν και αυτά εκτομορφικοί σίγουρα;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Άρκει να ρίξεις μια ματιά στις χιλιάδες φωτογραφίες με body transformations και θα καταλάβεις.
      Η κατηγοριοποίηση σε τρείς μόνο σωματότυπους είναι περιοριστική,οι μετρήσεις στον κορμό θα ήταν περισσότερο κατατοπιστικές αφού παραμένει αμετάβλητος σε αντίθεση με τα κάτω άκρα όπως το μηριαίο οστό το οποίο αποτελεί συνήθως το 26% του ύψους και που σ'αυτό οφείλεται η αύξηση του τον τελευταίο αιώνα.
      Με λίγα λόγια μπορείς να βάλεις δύο τύπους με διαφόρα ύψους 10cm+ αλλά αμα μετρήσεις τους κορμούς τους θα βρίσκονται ακριβώς στο ίδιο ύψος,τα άκρα τους επίσης,το μέγεθος της κλείδας και γενικότερα η ανατομία του κορμού τους ίδια κι αμετάβλητη,η διαφορά τους θα βρίσκεται στο femur bone ενώ ακόμα για διάφορους λόγους ο ένας μπορεί να χεί 30% λίπους κι ο άλλος 10% δίνοντας την εντύπωση ενδομορφικού και εκτομορφικού.







      Διαγραφή
    2. Και για του λόγου το αληθές,μπορεί στην πράξη ο καθένας να το τσεκάρει αυτό απλά συγκρίνοντας το μήκος των χεριών του με τον γονέα απο τον οποίο έχει πάρει τον σωματότυπο του και να εντοπίσει τις υπόλοιπες διαφορές.

      Διαγραφή
    3. Δεν εχει να κανει με τους μυς αλλα με την στιβαροτητα/παχος των οστων. Ενας εκτομορφικος μπορει να φτασει σε συγκεκριμενη μυικη διαπλαση, διαφορετικη απο τον μεσομορφικο ο οποιος εχει πιο παχια κοκκαλα.

      Διαγραφή
    4. Θα μπορούσες να παραθέσεις δύο τέτοια παραδείγματα;ενός εκτομορφικού και ενός μεσομορφικού με πιο στιβαρά όστα;

      Διαγραφή
    5. Δεν είμαι ο ανώνυμος 24 Μαΐου 2016 - 5:19 μ.μ.
      Είμαι ο Ανώνυμος24 Μαΐου 2016 - 1:34 μ.μ. και σε ευχαριστώ πολύ για την απάντηση.

      Διαγραφή
  2. Μπαίνω συχνά στο apricity και αναφέρουν κάποιος φυλετικούς τύπους που δε γνωρίζω όπως brunn και kelitc αλλά χρησιμοποιούν και τον εθνοτικό όρο ''Anglosaxon'' για να ταξινομήσουν κάποιον.Μπορεί κάποιος να μου εξηγήσει αυτούς τους φυλετικούς τύπους; Ευχαριστώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. http://www.theapricity.com/snpa/rg-main.htm

      Διαγραφή
    2. Ευχαριστώ πολύ φίλε!Δεν το είχα δει αυτό.

      Διαγραφή
  3. Τσάκωνας, αρμενοειδής ή διναρικός?

    http://static.in.gr/webstatic/4C05AD18B6DE289C632EEEC5A26CCCF7.jpg

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. σε ποιο τυπο ανηκει η αδερφη του Dexter ( apo tin seira)
    https://www.google.gr/search?q=jennifer+carpenter&espv=2&biw=1366&bih=643&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwixnZOPmPPMAhUFUhQKHV9qCbAQ_AUIBigB#imgrc=iJAMWw71UxTYKM%3A
    https://www.google.gr/search?q=jennifer+carpenter&espv=2&biw=1366&bih=643&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwixnZOPmPPMAhUFUhQKHV9qCbAQ_AUIBigB#imgrc=bTP0XlRb2VkVbM%3A
    https://www.google.gr/search?q=jennifer+carpenter&espv=2&biw=1366&bih=643&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwixnZOPmPPMAhUFUhQKHV9qCbAQ_AUIBigB#imgrc=3lzsc5x153tIIM%3A

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κρομανοειδομεσογειακη. Θα μπορουσε καλλιστα να ζει και ελλαδα και να περνιεται για ελληνιδα

      Διαγραφή
    2. Μαλλον Ατλαντοειδης....

      Διαγραφή
  5. ΕΔΩ ΕΝΑ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΑΠΟ ΚΑΤΩ!

    http://redskywarning.blogspot.gr/2016/05/kai-murros.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Κύριε διαχειριστά,κάποιος που ενδιαφέρεται πάνω σε ζητήματα ανατομίας και ανθρωπολογίας,τι επιλογές έχει στον τομέα των σπουδών;
    Έπειτα τι ακριβώς διδάσκεται κάποιος όσον αφορά τη φυσική ανθρωπολογία;προφανώς δεν στέκουνε πλέον οι όροι νορδικός,αλπικός κτλπ έπειτα με την πολιτική ορθότητα και την λογοκρισία που επικρατεί έχει κάποιος το δικαίωμα να κάνει την δικιά του έρευνα κάνοντας τις διάφορες μετρήσεις που χρειάζονται;Φαντάζομαι δε μπορεί κάποιος πλέον να τριγυρνάει σε χωρία πχ κάνοντας μετρήσεις σε κατοίκους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Υπάρχει αντίστοιχο άρθρο:
      http://fyletika.blogspot.gr/2014/03/blog-post_21.html

      Περί ανατομίας πρέπει να συμπεριληφθούν και τα υπόλοιπα τμήματα ιατρικής. Ανθρωπομετρικές μελέτες γίνονται μέχρι και σήμερα, όπου μάλιστα ενίοτε παραδέχονται ότι τα ανθρωπολογικά γνωρίσματα σχετίζονται με την εθνική ή φυλετική καταγωγή. Συνεπώς, μελέτες γίνονται αρκεί να μπορεί να βρεθεί διαθέσιμο δείγμα.

      Οι περισσότεροι σήμερα που κάνουν τέτοιες μελέτες είναι ιατροί, ωστόσο παλαιότερα οι ανθρωπολογικές μελέτες διεξάγονταν από πλήθος επιστημόνων από διάφορους κλάδους, όπως ανθρωπολόγοι, βιολόγοι, φυσιοδίφες, εθνολόγοι, κτλ.

      Δες και εδώ:
      http://fyletika.blogspot.gr/2014/12/blog-post_8.html

      Διαγραφή

Οι διαχειριστές του ιστολογίου δεν φέρουν καμία ευθύνη για τα σχόλια των αναγνωστών τους.