Η φυλετική σύνθεση στις Φιλιππίνες

Την πληρέστερη μελέτη για την ανθρωπολογία των Φιλιππίνων πραγματοποίησε ο Louis Robert Sullivan. Ο Αμερικανός ανθρωπολόγος συνέλεξε όλες τις μελέτες και τις μετρήσεις που είχαν γίνει στους κατοίκους των Φιλιππίνων και προσπάθησε να εξάγει τους φυλετικούς τύπους που κατοικούν στη χώρα. Η μελέτη του δημοσιεύτηκε στα Anthropological Papers of the American Museum of Natural History με τίτλο "Racial types in Philippine Islands".

Ο Sullivan αρχικά κάνει μια αναδρομή σε όλη τη βιβλιογραφία σχετικά με την ανθρωπολογία της χώρας αυτής. Διάφορες εθνογραφικές, ανθρωπομετρικές και φυλετικές μελέτες παράσχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για να εξαχθεί μια συνολική εικόνα για την φυλετική σύνθεση της περιοχής. Το πρώτο πράγμα που κέντρισε την προσοχή...
των ανθρωπολόγων είναι η ύπαρξη ενός νεγριτικού στοιχείου σε ενδότερες απομονωμένες περιοχές. Επίσης και ο υπόλοιπος πληθυσμός παρουσιάζει κάποιες εμφανισιακές διαφορές, μεταξύ αυτών που κατοικούν στις παραλιακές περιοχές και αυτούς που κατοικούν στο εσωτερικό των νησιών. Πέραν αυτών, υπάρχουν και ελάχιστοι λευκοί, απόγονοι Ευρωπαίων κατακτητών, κυρίως Ισπανών και κάποιοι Κινέζοι.

Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες σειρές ανθρωπολογικών μετρήσεων για τις Φιλιππίνες. Τα τρία γνωρίσματα που μελετώνται συνδυαστικά είναι το ανάστημα, ο κεφαλικός δείκτης και ο ρινικός δείκτης. Οι μετρήσεις παρουσιάζονται για τις εξής ομάδες: χριστιανοί, παγανιστές, μωαμεθανοί και νεγρίτο. Παρά την ασυνέπεια της κατηγοριοποίησης, οι μετρήσεις δίνονται για κάθε γεωγραφική ενότητα των Φιλιππίνων, με αποτέλεσμα να μπορούν να βγουν ικανοποιητικά συμπεράσματα.

Γεωγραφικές ζώνες μετρήσεων

Η πλειονότητα του πληθυσμού είναι χριστιανοί, ενώ οι σχετικά πρωτόγονες φυλές είναι παγανιστικές. Οι μωαμεθανοί είναι λίγοι. Το 5,26% είναι Κινέζοι και πιθανότατα φυλετικά να είναι Νότιοι Σινικοί και το 2,1% απόγονοι Ευρωπαίων, πιθανότατα Κρομανοειδείς/Μεσογειακοί.

Το χρώμα των μαλλιών είναι σχεδόν πάντα μαύρο. Οι νεγρίτο έχουν έντονα σγουρά προς κατσαρά μαλλιά, ενώ οι υπόλοιποι κάτοικοι ίσια ή κυματιστά. Τα ίσια μαλλιά κυριαρχούν, ενώ ειδικά σε παγανιστές κατοίκους στα ενδότερα, τα κυματιστά μαλλιά αυξάνονται. Ως προς το χρώμα του δέρματος, οι νεγρίτο έχουν σκούρο καστανό προς μαύρο, ενώ οι υπόλοιποι διάφορες βαθμίδες του καφέ. Το χρώμα των ματιών είναι από καστανό έως σκούρο καστανό. Οι νεγρίτο έχουν πολύ ανοιχτά βλέφαρα, ενώ οι υπόλοιποι έχουν συνήθως μογγολικό βλέμμα, ωστόσο σε πολλούς παγανιστές τα βλέφαρα δεν είναι μογγολικά.

Τα στοιχεία για το μέσο ανάστημα δείχνουν ότι οι νεγρίτο έχουν πολύ χαμηλό ανάστημα, οι χριστιανοί το υψηλότερο και οι παγανιστές πιο κάτω. Ο μέσος κεφαλικός δείκτης δείχνει ότι οι χριστιανοί είναι βραχυκέφαλοι, οι παγανιστές μεσο-δολιχοκέφαλοι και οι νεγρίτο βραχυκέφαλοι. Ως προς τον ρινικό δείκτη, οι χριστιανοί είναι μεσόρρινοι, οι παγανιστές κυρίως ήπια πλατύρρινοι και οι νεγρίτο έντονα πλατύρρινοι.

Εξετάζοντας συνδυαστικά τον ρινικό και τον κεφαλικό δείκτη, ο Sullivan παραθέτει ένα διάγραμμα, από το οποίοι προκύπτει ότι χριστιανοί και μωαμεθανοί είναι κυρίως μεσόρρινοι και βραχυκέφαλοι, οι παγανιστές είναι πλατύρρινοι και μεσο-δολιχοκέφαλοι, ενώ οι νεγρίτο είναι πλατύρρινοι και βραχυκέφαλοι.

Από την μελέτη προκύπτουν τα εξής. Οι μεσόρρινοι, βραχυκέφαλοι, με κυρίως ίσια μαλλιά, καστανό χρώμα δέρματος, με μογγολικό μάτι, αντιστοιχούν στον φυλετικό τύπο Deuteromalayid, που αποτελεί τον τυπικό Φιλιππινέζο που μπορούμε να δούμε και στην Ελλάδα. Οι ήπια πλατύρρινοι, μεσο-δολιχοκέφαλοι, με τάση για σγουρά μαλλιά, καστανό χρώμα δέρματος, με σπανιότερα μογγολικό μάτι και κάπως πιο νέγρικα στοιχεία, αντιστοιχούν στον φυλετικό τύπο Protomalayid. Οι έντονα πλατύρρινοι, βραχυκέφαλοι, με πολύ χαμηλό ανάστημα, ανοιχτά βλέφαρα και κατσαρά μαλλιά, αντιστοιχούν στον νεγριτικό φυλετικό τύπο Aetid. Ο συγγραφέας θεωρεί ότι το 90% των κατοίκων είναι Deuteromalayid (ή όπως τους ονομάζει, Malay), έπονται οι Protomalayid (Indonesian), ενώ οι Aetid (Negrito) είναι ελάχιστοι, πιθανότατα υποδιπλάσιοι από τους Κινέζους.

Έπειτα ο Sullivan εξετάζει τα ανθρωπολογικά στοιχεία πληθυσμών του αρχιπελάγους της Μαλαισίας, με σκοπό να εντοπίσει φυλετική συσχέτισή τους με τον πληθυσμό των Φιλιππίνων. Στο Βόρνεο εντοπίζει Deuteromalayid και Protomalayid, αλλά όχι νεγρίτος. Στα νησιά Celebes τα στοιχεία δείχνουν πάλι τους δύο κύριους τύπους, συν τον τοπικό σχετικά νεγριτικό τύπο Toalid. Στην Ιάβα, από τους δύο κύριους τύπους κυριαρχεί ο βραχυκέφαλος, ενώ στην Σουμάτρα ο δολιχοκέφαλος. Στην χερσόνησο της Μαλαισίας, οι περισσότεροι είναι βραχυκέφαλοι με μογγολικά χαρακτηριστικά, ενώ υπάρχουν και οι τοπικοί νεγριτικοί τύποι Semangid και Senoid.

Τέλος, δίνεται ένα γράφημα με τον συνδυασμό αναστήματος-κεφαλικού δείκη-ρινικού δείκτη για κάθε επιμέρους γεωγραφική περιοχή των Φιλιππίνων, καθώς επίσης και ένα εξαιρετικά χρήσιμο αντίστοιχο γράφημα για διάφορους πληθυσμούς της Ασίας.

Τα συμπεράσματα για την φυλετική σύνθεση των Φιλιππίνων είναι το εξής. Οι πρώτοι κάτοικοι των νησιών ήταν οι νεγρίτος Aetid. Στη συνέχεια εισέβαλλαν οι Protomalayid, οι οποίοι απώθησαν τους προηγούμενους κατοίκους στα ενδότερα. Έπειτα, εισήλθαν οι Deuteromalayid, απωθώντας και αυτοί με τη σειρά τους τους προηγούμενους στα ενδότερα. Κατέλαβαν τα παράλια και αυξήθηκαν πληθυσμιακά εις βάρος των άλλων, με αποτέλεσμα πλέον να αποτελούν τον στερεοτυπικό Φιλιππινέζο στα μάτια των Ευρωπαίων. Στους ιστορικούς χρόνους, εισήλθαν λίγοι λευκοί και άλλοι ασιάτες. Συνεπώς, οι Φιλιππινέζοι, εξ'αρχής των ιστορικών χρόνων, αποτελούνται από Deuteromalayid, δευτερευόντως Protomalayid και λίγους Aetid.