Η τριχοφυΐα του ανθρωπίνου σώματος: μια μελέτη

Η τριχοφυΐα αποτελεί ένα από τα πλέον ευδιάκριτα εμφανισιακά γνωρίσματα του ανθρωπίνου οργανισμού. Απασχολεί άνδρες και γυναίκες στην καθημερινότητά τους, αλλά απασχολεί και τους εξελικτικούς βιολόγους που προσπαθούν να την μελετήσουν. Από που προέρχεται η τριχοφυΐα στον άνθρωπο; Είναι τυχαίο το πόσο τριχωτός θα γίνει κάποιος ή μήπως όχι;

Όπως είναι γνωστό, υπάρχουν λαοί που έχουν έντονη τριοφυΐα σώματος, όπως οι Αινού, άλλοι που έχουν ενδιάμεση τριχοφυΐα, όπως οι βορειοευρωπαίοι, και άλλοι που έχουν ελάχιστη ή καθόλου, όπως οι νέγροι. Αυτό σημαίνει ότι η τριχοφυΐα έχει μειωθεί στο ανθρώπινο γένος, σε σχέση με τα συγγενή πρωτεύοντα, αλλά σε διαφορετικούς βαθμούς ανά φυλή. Σε τι οφείλεται αυτό;

Οι δύο παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν για την ερμηνεία του φαινομένου είναι η ένδυση και η σεξουαλική επιλογή. Η εξελικτική θεωρία έθεσε τα θεμέλια για την μελέτη του ζητήματος. Ως γνωστόν, ο άνθρωπος έχει κοινό πρόγονο με άλλα πρωτεύοντα, τα οποία έχουν έντονη τριχοφυΐα σώματος. Πράγμα που σημαίνει ότι η πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου ως ξεχωριστό είδος συνοδεύονταν από έντονη τριχοφυΐα. Ο άνθρωπος αρχικά ζούσε γυμνός, καθότι ακόμα δεν είχε ανακαλύψει την τέχνη της κατεργασίας του δέρματος. Κατοικούσε σε περιοχές όπου έχει ζέστη όλον τον χρόνο, ώστε να μην κρυώνει τον χειμώνα, έτσι γυμνός που ήταν. Αργότερα, άρχισε να χρησιμοποιεί δέρματα ζώων για να καλύπτει το σώμα του, κάτι που του επέτρεψε να ζήσει και σε πιο κρύες περιοχές, εποικίζοντας όλον τον πλανήτη.

Φαίνεται ότι η τριχοφυΐα του σώματος θεωρείται εμφανισιακά αρνητική στις περισσότερες φυλές του κόσμου, ήδη από την προϊστορία. Η ίδια αρνητική προδιάθεση φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Ειδικά όσο έχει να κάνει με τις γυναίκες, ενώ στους άνδρες...
θεωρείται κάτι αρνητικό, αλλά σχετικά ανεκτό. Σε κάθε περίπτωση, η λιγότερη ή μηδενική τριχοφυΐα σώματος είναι πιο επιθυμητή. Στην προϊστορική εποχή, είχε ξεκινήσει σε όλες τις περιοχές του κόσμου μια σταδιακή μείωση της τριχοφυΐας στο ανθρώπινο σώμα. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία δεν ολοκληρώθηκε σε όλον τον κόσμο, καθώς ανακαλύφθηκε η ένδυση. Έτσι, επειδή το σώμα του ανθρώπου καλύπτονταν, σταμάτησε να δρα ο μηχανισμός της σεξουαλικής επιλογής και η τριχοφυΐα έμεινε εκεί που ήταν, μέχρι και τις μέρες μας.

Αυτή η εξήγηση ρίχνει φως σε ένα γεγονός της προϊστορίας που έχει να κάνει με την ένδυση. Οι κάτοικοι τροπικών περιοχών έχασαν σύντομα το τρίχωμά τους λόγω σεξουαλικής επιλογής, πριν την ανακάλυψη της ένδυσης. Οι Νέγροι έχασαν έτσι το μεγαλύτερο μέρος του τριχώματος, το ίδιο και στη νοτιοανατολική Ασία, κάτι που μετέδωσαν στους μογγόλους Ασίας και Αμερικής, που αποτελούν διαφοροποιημένο κλάδο τους. Αντιθέτως, στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης, η ένδυση ήταν ήδη γνωστή και η μείωση τους τριχώματος σταμάτησε. Βέβαια, ακόμη και με ρούχα, υπάρχει σεξουαλική απόρριψη των πιο τριχωτών, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Επίσης, κάθε φυλή έχει τα δικά της κριτήρια σεξουαλικής επιλογής, που δεν μπορούμε να τα εξηγήσουμε. Το αποτέλεσμα είναι η σημερινή κατάσταση του πλανήτη, με άλλες φυλές τριχωτές και άλλες τελείως άτριχες.

Ευρωπαίος με αρκετή τριχοφυΐα σώματος και Νέγρος με ελάχιστη τριχοφυΐα,
από R. Martin, Lehrbuch der Anthropologie, Vol. Ι, Somatologie

Συνεπώς, βλέπουμε μια διαδικασία μείωσης του τριχώματος μέσω της σεξουαλικής επιλογής, που επιβραδύνεται από την ένδυση και επηρεάζεται από τις προτιμήσεις κάθε φυλής. Αντιθέτως, κάποιοι "επιστήμονες" προσπαθούν να εξηγήσουν το φαινόμενο της μείωσης της τριχοφυΐας, μιλώντας για αποφυγή παρασίτων (!), ευκολία στο κυνήγι (!), παιδομορφισμό (!), αγνοώντας πλήρως την εξελικτική θεωρία, δηλαδή την βάση της βιολογίας. Πάλι καλά που υπάρχει μια μερίδα επιστημόνων που αναγνωρίζουν το αυτονόητο της σεξουαλικής επιλογής, την οποία βλέπουμε αδιάκοπα μέχρι και σήμερα να δρα υπέρ της ελάχιστης τριχοφυΐας, υποχρεωτική στη γυναίκα και επιθυμητή στον άνδρα.

Ακόμη μεγαλύτερες γραφικότητες λένε περί της τριχοφυΐας στην ηβική χώρα, προσπαθώντας να εξηγήσουν το φαινόμενο της συνέχισης της ύπαρξης έντονης τριχοφυΐας πέριξ των γεννετικών οργάνων. Μιλάνε ότι είναι απαραίτητα για την μυρωδιά τους (!), την προστασία του δέρματος (!), ή επειδή είναι σημάδι ωριμότητας! Ενώ η αλήθεια είναι ότι η ηβική χώρα ήταν το πρώτο σημείο του σώματος που ο άνθρωπος κάλυψε με ρούχα, πράγμα που δεν επέτρεψε να εξαλειφθεί το γνώρισμα αυτό μέσω της σεξουαλικής επιλογής.

Η τριχοφυΐα του σώματος στον άνθρωπο έχει μεγάλη σημασία για τα πρότυπα ομορφιάς. Όλοι θα ήθελαν να μην έχουν τρίχες στο σώμα. Και γι' αυτό τις ξυρίζουν, όλες οι γυναίκες και μερικοί από τους άνδρες. Όμως όσο και να ξυρίζονται, η τριχοφυΐα θα παραμείνει στους απογόνους, καθώς αποτελεί κληρονομικό φαινόμενο. Για να επικρατήσουν οι άτριχοι, πρέπει να κάνουν περισσότερους απογόνους από τους τριχωτούς. Για παράδειγμα, η σεξουαλική απόρριψη τριχωτών γυναικών οδηγεί στην μείωση της τριχοφυΐας στο ανθρώπινο είδος.

Η τριχοφυΐα αποτελεί κληρονομικό φαινόμενο και σχετίζεται με την φυλή. Η κατανομή της τριχοφυΐας σώματος δίνεται στον παρακάτω χάρτη.

Αναλυτικά για την τριχοφυΐα των Ευρωπαϊκών φυλετικών τύπων, καθώς και την τριχοφυΐα του προσώπου, δείτε παλαιότερο άρθρο. Από τον χάρτη προκύπτει ότι ότι η ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης είναι η πλέον τριχωτή, ενώ κοντά είναι μόνο οι Αβορίγινες και οι Αινού, οι οποίοι φαίνεται είχαν μεταναστεύσει πολύ πριν την μείωση της τριχοφυΐας στον πρώιμο άνθρωπο. Νέγροι, μογγόλοι Ασίας και Αμερικής έχουν ελάχιστη τριχοφυΐα, ενώ περιοχές της Αμερικής με αρκετή τριχοφυΐα οφείλονται στους Ευρωπαίους αποίκους.

Οι αιτίες της διαφοροποίησης της τριχοφυΐας στις ανθρώπινες φυλές πρέπει να διερευνηθεί μέσω της εξελικτικής θεώρησης και όχι βάσει κριτηρίων "χρησιμότητας" της τριχοφυΐας ή περιβαλλοντικών παραγόντων. Η μελέτη της τριχοφυΐας μπορεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες για την ένδυση και τον πολιτισμό κατά την προϊστορική εποχή.