Η φυλετική σύνθεση των δυτικών Βαλκανίων

Τα δυτικά Βαλκάνια εμφανίζουν τη δική τους ξεχωριστή εικόνα μέσα στην Ευρώπη, από ανθρωπολογικής πλευράς. Τη φυλετική σύνθεση των δυτικών Βαλκανίων μελέτησε ο Σλοβένος ανθρωπολόγος Božo Škerlj, σε άρθρο του με τίτλο "Rasna slika Jugoslavije", που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Geografski vestnik. Ο Σλοβένος ανθρωπολόγος υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους μελετητές της ανθρωπολογίας των Βαλκανίων. Επηρεασμένος από την Γερμανική ανθρωπολογική σχολή, ακολουθεί πιστά την τυπολογική προσέγγιση.

Πρωτοπόρος επί του ζητήματος ήταν ο Deniker, που περιέγραψε για πρώτη φορά τον Διναρικό φυλετικό τύπο, τοποθετώντας τον γεωγραφικά στα δυτικά Βαλκάνια. Επόμενο σημαντικό βήμα ήταν οι μελέτες του Eickstedt που ανέδειξαν στην περιοχή κυρίαρχο τον Διναρικό τύπο, με Αλπικές, Νορδικές και Μεσογειακές επιρροές. Η μελέτη του Ćwirko-Godycki ήταν αρκετά αναλυτική, δίνοντας και φυλετικό χάρτη. Επιπλέον στοιχεία συγκέντρωσαν οι Valšik, Maleš, Škerlj, Czekanowski, κτλ. που είναι αρκετά για να μας δώσουν μια εικόνα για την φυλετική σύνθεση στα δυτικά Βαλκάνια, δηλαδή στα εδάφη της άλλοτε Γιουγκοσλαβίας.

Στη συνέχεια δίνεται ένας ενδιαφέρον πίνακας με τους συνδυασμούς ανθρωπολογικών γνωρισμάτων που έχει ο κάθε φυλετικός τύπος. Βέβαια, στους Ευρωπαϊκούς πληθυσμούς υπάρχει σημαντική μίξη, κάτι που μας κάνει να μιλάμε...
για κύρια π.χ. Διναρική επίδραση σε έναν λαό, εννοώντας ότι υπάρχουν και άλλα φυλετικά στοιχεία σε διάφορους βαθμούς μίξης μεταξύ τους.

Ο χάρτης των δυτικών Βαλκανίων με τις κύριες φυλές είναι ο εξής.

Ο χάρτης των δυτικών Βαλκανίων με τις δευτερεύουσες φυλές είναι ο εξής.

Βλέπουμε ότι ο Διναρικός τύπος (1) επικρατεί, με τον (3) να είναι Διναρικός υποτύπος. Το (2) αντιστοιχεί σε Αλπικούς, που είναι πολλοί σχεδόν σε όλη την έκταση. Ο (4) αντιστοιχεί μάλλον σε Κρομανοειδείς, οι οποίοι εντοπίζονται σε μικρότερες συγκεντρώσεις. Ο (5) είναι μάλλον ο Αλπικο-Βαλτικός τύπος και βρίσκεται στις κεντρικές προς βορειοανατολικές περιοχές. Ο (6) είναι ο ξανθός Διναρικός που εντοπίζεται κυρίως στη Βοσνία και στη Σλοβενία αλλά σποραδικά και αλλού. Ο (8) είναι ο Νορδικός τύπος, που εντοπίζεται σποραδικά κυρίως στις βόρειες περιοχές. Ο (9) είναι ο Μεσογειακός τύπος, που εντοπίζεται στα Αδριατικά παράλια και στα νότια, πλησιάζοντας στην Ελλάδα.

Ο συγγραφέας προχωρά σε ειδικότερη μελέτη, προσπαθώντας να βρει αν υπάρχει τάση συγκέντρωσης των διαφόρων φυλετικών τύπων σε ορεινές, πεδινές, παραθαλάσσιες και κεντρικές περιοχές. Τα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι Διναρικοί έχουν υψηλότερη συγκέντρωση στις κεντρικές και ορεινές περιοχές, οι Αλπικοί στις πεδινές και κεντρικές, ενώ από τις δευτερεύουσες ξεχωρίζουν οι Μεσογειακοί που εντοπίζονται κυρίως στις παραλιακές περιοχές.

Βάσει των δεδομένων του Skerlj, μετά τις κατάλληλες συγχωνεύσεις των υποτύπων, η φυλετική σύνθεση των δυτικών Βαλκανίων εκτιμάται ως εξής:

Διναρικός (1, 3, 6) = 46,8%
Αλπικός (2, 5) = 29,3%
Κρομανοειδής (4) = 8,9%
Βαλτικός (7) = 6,3%
Νορδικός (8) = 3,6%
Μεσογειακός (9) = 4,7%

Συμπερασματικά, οι κάτοικοι των δυτικών Βαλκανίων ανήκουν κυρίως στον Διναρικό τύπο, που ορισμένες φορές διαθέτει ανοιχτά μάτια ή και μαλλιά, κάτι που έκανε κάποιους ανθρωπολόγους να θεωρήσουν υποτύπους. Ακολουθούν οι Αλπικοί, συμπληρώνοντας τη γνώριμη Αλπικο-Διναρική εικόνα των Βαλκανίων. Σε εμφανώς μικρότερα ποσοστά βρίσκονται οι Κρομανοειδείς, ενώ οι Βαλτικοί, Νορδικοί και Μεσογειακοί έπονται σε μικρές, αλλά εμφανείς μειοψηφίες.