Γεώργιος Σουρής, ένας αξιοθαύμαστος σατιρικός ποιητής - σε ποιον φυλετικό τύπο ανήκει;

Ο Γεώργιος Σουρής (1853-1919) ήταν σατιρικός ποιητής.

Γεννήθηκε στην Σύρο από γονείς νησιώτες. Ο πατέρας του τον έστειλε υπάλληλο στη Ρωσία, όπου ήταν πάντα αφηρημένος γιατί δεν του άρεσε το εμπόριο και γέμιζε τα κατάστιχα με στίχους που έγραφε κρυφά. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, το 1879 γράφεται στην Φιλοσοφική Σχολή. Ταυτόχρονα εργάζεται ως γραφέας και συνεργάζεται με σατιρικές εφημερίδες της εποχής. Το 1883 εκδίδει την εβδομαδιαία έμμετρη τετρασέλιδη σατιρική εφημερίδα Ο Ρωμηός. Διακόπτει την έκδοση της εφημερίδας για να δώσει εξετάσεις για το πτυχίο, όμως κόβεται στη μετρική (!) «μετά πολλών επαίνων» από τον καθηγητή Σεμιτέλο, τον οποίο έκανε γνωστό και εξευτέλισε στο πανελλήνιο με τους σατιρικούς του στίχους. Το 1884 επανεκδίδει την εφημερίδα του, αυτή τη φορά αδιάλειπτα μέχρι το 1918.  Για 36 χρόνια, επί 8 μήνες τον χρόνο, η εφημερίδα κυκλοφορούσε κάθε Σάββατο. Η εφημερίδα ήταν έμμετρη εξ'ολοκλήρου, όπου όλο το κείμενο (!), ο τίτλος (!), ο υπότιτλος (!), η ημερομηνία (!), το εκδοτικό σημείωμα (!), ο αριθμός τεύχους (!), ακόμα και οι διαφημίσεις (!) ήταν έμμετρα!!!

Ο Σουρής έγραφε απίστευτο αριθμό στίχων, που ακόμα και ο ίδιος απορούσε με την στιχουργική του γονιμότητα. Ήταν μια στιχουργική ιδιοφυΐα, με ταυτόχρονα απόλυτα επιτυχημένη κοινωνική και πολιτική σάτιρα. Ο Ρωμηός διαβάζεται φανατικά από τους Έλληνες και ο Σουρής γίνεται διάσημος.
Διάσημοι έγιναν και οι ήρωές του, Φασουλής και Περικλέτος που σχολίαζαν την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. Ακόμα και σήμερα μιλάμε για «φασουλήδες» της πολιτικής, αναφερόμενοι εμμέσως στον ήρωα του Σουρή. Ο Σουρής εμφανίζει τους ήρωές του πατριώτες, υποστηρίζοντας συχνά τον βασιλιά και προφανώς την Μεγάλη Ιδέα, γεγονός που προκαλεί τον φθόνο των ανθελλήνων "διανοούμενων" της εποχής, τους οποίους ο Σουρής ξεφτιλίζει αποστομωτικά με τους θρυλικούς στίχους του.

Αντιθέτως οι σύγχρονοί του αξιόλογοι ποιητές τον θαύμαζαν, με τον Παλαμά να τον χαρακτηρίζει «γόητα ποιητή». Θεωρήθηκε ως ο «νέος Αριστοφάνης», ο λαός τον θαύμαζε, ενώ ήταν ο μοναδικός ποιητής παγκοσμίως ο οποίος επί δεκαετίες ζούσε αποκλειστικά από τα ποιήματά του! Ο Σουρής ήταν ένα μοναδικό φαινόμενο, μια στιχουργική διάνοια, που είναι αμφίβολο αν θα ξεπεραστεί ποτέ.

Ο Σουρής ανήκει...
κυρίως στον Μεσογειακό φυλετικό τύπο. Ο Σουρής είναι δολιχοκέφαλος, λεπτοπρόσωπος, με πρόσωπο χωρίς γωνίες, με καστανά πολύ σγουρά μαλλιά, έντονα φρύδια και τριχοφυΐα, ενώ στο ύψος ήταν κοντός, ακόμα και η νησιώτικη καταγωγή του υποδηλώνουν Μεσογειακότητα. Η κυρτή μύτη δίνει αίσθηση Διναρικότητας, η οποία όμως δεν προκύπτει από κανένα άλλο γνώρισμα του προσώπου. Πάντως ένα γνώρισμα δεν πηγαίνει μόνο του, αλλά συνοδεύεται και από άλλα. Η κυρτή μύτη κάποιων Μεσογειακών, ίσως οφείλεται στην εξελικτική συσχέτιση Διναρικών και Μεσογειακών. Υπό αυτή την έννοια, έχει ελαφρά τάση Διναρικότητας.

Στην συμπεριφορά, ο Σουρής αυτοσαρκάζονταν συχνά, ενώ σύμφωνα με τη γυναίκα του ήταν αδέξιος και ανέμελος και συμπεριφερόνταν σαν παιδί. Αν και ολιγόλογος και μελαγχολικός, είχε πολλές επαφές με τους ποιητές και τους συγγραφείς της εποχής του. Η ποιητική δεινότητά του καθώς και το ψυχικό του προφίλ θα μπορούσε να ταίριαζει σε Μεσογειακό και δύσκολα σε Διναρικό.

Το έργο του είναι κυρίως σατιρικό, όμως έγραψε και για σοβαρά θέματα.
Αποσπάσματα από το έργο του:

ΠΟΙΟΣ ΕΙΔΕ ΚΡΑΤΟΣ ΛΙΓΟΣΤΟ

Ποιος είδε κράτος λιγοστό
σ’ όλη τη γη μοναδικό,
εκατό να εξοδεύει
και πενήντα να μαζεύει;

Να τρέφει όλους τους αργούς,
νά ‘χει επτά Πρωθυπουργούς,
ταμείο δίχως χρήματα
και δόξης τόσα μνήματα;

Νά ‘χει κλητήρες για φρουρά
και να σε κλέβουν φανερά,
κι ενώ αυτοί σε κλέβουνε
τον κλέφτη να γυρεύουνε;

ΟΙ ΗΡΩΕΣ

Μέσα σε βόλια κι οβίδων κρότους
έπεσαν νιάτα μες στον ανθό τους.
Πάνε λεβέντες, πάνε κορμιά
κι άγνωστα τα ‘θαψαν στην ερημιά.

Κανείς δε ξέρει που τα ‘χουν θάψει,
κανείς δε πήγε για να τα κλάψει,
κανείς δεν έκαψε γι’ αυτά λιβάνι,
κανείς δεν έπλεξε γι’ αυτά στεφάνι.

Ανώνυμ’ ήρωες, άγνωστοι τάφοι,
κανένας όνομα σ’ αυτούς δε γράφει,
μήτε το χώμα τους φιλούνε χείλη,
σταυρό δεν έχουνε μήτε καντήλι.

Μόνο μιας κόρης μαργαριτάρια
κυλούν σε τάφους που κάποια μέρα
θα γίνουν κόσμου προσκυνητάρια
και φάροι Νίκης για μια μητέρα.

Προς τον πρίγκηπα και διάδοχο Κωνσταντίνο έγραφε:
Και τους προμάχους γύρω σου να έχεις της πατρίδος
και όχι Εβραίους βρωμερούς στο γένος και στο είδος

Όλα τεύχη του Ρωμηού μπορείτε να τα βρείτε εδώ, από το Πανεπιστήμιο Πατρών.