Αλκιβιάδης, μια πληθωρική φυσιογνωμία - σε ποιον φυλετικό τύπο ανήκει;

Ο Αλκιβιάδης (π. 450-404 π.Χ.) ήταν Αθηναίος πολιτικός και στρατιωτικός.

Κατάγονταν από διάσημο αριστοκρατικό οίκο των Αθηνών. Είχε πολλούς δασκάλους, συμπεριλαμβανομένου του Σωκράτη, ενώ ήταν καλά προπονημένος στην τέχνη της ρητορικής. Ο Αλκιβιάδης ήδη από τα νιάτα του ήταν γνωστός για τον απείθαρχο χαρακτήρα του. Συμμετείχε σε πολεμικές συγκρούσεις, σε μία από τις οποίες ο Σωκράτης του έσωσε τη ζωή. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, «φοβόταν και σέβονταν τον Σωκράτη μόνο, περιφρονώντας τις ερωμένες του». Παντρεύτηκε μια πλούσια Αθηναία, η οποία ήθελε να τον χωρίσει, επειδή συναναστρέφονταν με εταίρες. Ωστόσο όταν εκείνη προσπάθησε να ζητήσει διαζύγιο, ο Αλκιβιάδης την άρπαξε και την έφερε σπίτι επιδεικτικά μέσα από την πόλη. Έπειτα από αυτό, ουδέποτε ξαναπροσπάθησε...

Ο Αλκιβιάδης ξεκίνησε την ανάμειξή του με την πολιτική, αντιτασσόμενος στην συνέχιση της Ειρήνης του Νικία. Όταν ήρθε διπλωματική αποστολή των Σπαρτιατών, ο Αλκιβιάδης τους επισκέφτηκε μυστικά και...
κατάφερε να τους ξεγελάσει, εντυπωσιάζοντάς τους με τον χαρακτήρα του, ώστε την επομένη μέρα στην Εκκλησία του δήμου να χάσουν την αξιοπιστία τους. Ο Αλκιβιάδης πέτυχε μια νίκη εσωτερικά ενάντια στον φιλειρηνικό Νικία και εξωτερικά ενάντια στην Σπάρτη που καταρρακώθηκε η αξιοπιστία της. Αμέσως ο ίδιος εκλέγεται στρατηγός και ενορχηστρώνει μια αντισπαρτιατική συμμαχία από πολλές πόλεις της Πελοποννήσου που αποσκιρτούν από τη Σπάρτη, η οποία όμως ηττάται.

Έπειτα, ξέσπασε πολιτική διαμάχη μεταξύ Υπέρβολου, Νικία και Αλκιβιάδη για το ποιος θα εξοστρακιστεί. Ο Αλκιβιάδης συνασπίζεται μαζί με τον Νικία και καταφέρνουν να εξοστρακιστεί ο Υπέρβολος. Εν τω μεταξύ ο Αλκιβιάδης αποκτά παιδί με υπόδουλη γυναίκα από την Μήλο.

Το 415 π.Χ. ζητείται η παρέμβαση της Αθήνας στην Σικελία σε μια τοπική διαμάχη. Ο Νικίας είναι αντίθετος, ενώ ο Αλκιβιάδης είναι υπέρ της στρατιωτικής επέμβασης και μετέπειτα κατάληψης όλης της Σικελίας. Καταφέρνει να πείσει τους Αθηναίους με την ηγετική φυσιογνωμία του, υποσχόμενος παράλληλα πλούτη, δόξα και νέες συμμαχίες. Ωστόσο, επικεφαλής τίθεται τυπικά ο Νικίας, παρά τη θέλησή του, μαζί με τον Αλκιβιάδη και τον Λάμαχο.

Μια νύχτα κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών για την Σικελική εκστρατεία, βρέθηκαν ακρωτηριασμένες οι στήλες του Ερμή, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει θρησκευτικό σκάνδαλο. Αμέσως κατηγορήθηκαν ο Αλκιβιάδης και οι φίλοι του ότι ακρωτηρίασαν τα αγάλματα για να βεβηλώσουν τα Ελευσίνια Μυστήρια. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι απαιτούν ο Αλκιβιάδης να σαλπάρει αμέσως, ώστε αυτοί να δολοπλοκήσουν πίσω μόνοι τους, γιατί παρουσία του Αλκιβιάδη αυτό θα ήταν αδύνατο. Ο Αλκιβιάδης ζητά να γίνει άμεσα δίκη για να καθαρίσει το όνομά του, όμως δεν του επιτρέπεται και ο στόλος σαλπάρει με άλυτες εκκρεμότητες. Όταν φτάνουν στη Σικελία, τον περιμένει τριήρης για να τον φέρει μαζί με τους φίλους του να δικαστεί στην Αθήνα. Ο Αλκιβιάδης βλέπει την δολοπλοκία, αρνείται και δραπετεύει. Οι Αθηναίοι τον καταδικάζουν ερήμην σε θάνατο και η περιουσία του κατάσχεται. Καταφεύγει στη Σπάρτη και αμέσως προσαρμόζεται στα Σπαρτιατικά ήθη και κερδίζει την εμπιστοσύνη τους. Καταφέρνει να πείσει τους Σπαρτιάτες να στείλουν εκστρατευτικό σώμα εναντίον των Αθηναίων στην Σικελία το οποίο νικά τους Αθηναίους που χωρίς τον Αλκιβιάδη βρίσκονται σε τέλμα. Δίνει πολύ σημαντικές στρατιωτικές συμβουλές στους Σπαρτιάτες, με αποτέλεσμα να νικήσουν αρκετές σημαντικές μάχες. Μία από τις πλέον σημαντικές συμβουλές ήταν να χτίσουν μόμιμο φρούριο στη Δεκέλεια, λίγο έξω από την Αθήνα, ώστε να αποκόψουν τους Αθηναίους από τις τοπικές καλλιέργειες και τα ορυχεία, με αποτέλεσμα οι Αθηναίοι να εφοδιάζονται πλέον μόνο από τη θάλασσα. Με την Αθήνα σε σκληρή πολιορκία και την ατιμωτική συντριβή της Σικελικής εκστρατείας, ο Αλκιβιάδης επικεφαλής στόλου, πείθει τις ιωνικές πόλεις συμμάχους των Αθηναίων να επαναστατήσουν, φέρνοντας την Αθήνα σε σημείο κατάρρευσης.

Ωστόσο ο Αλκιβιάδης έχει ασταμάτητα πάθη και φιλοδοξίες και αυτό τον φέρνει πάλι σε κίνδυνο. Κάνει παιδί με την γυναίκα του βασιλιά της Σπάρτης, Άγι (!), η οποία τον ερωτεύεται παράφορα και ονομάζει το παιδί μυστικά Αλκιβιάδη. Ο βασιλιάς ξέρει ότι το παιδί δεν είναι δικό του και όλοι μουρμουρίζουν για "παρέμβαση" Αλκιβιάδη, ο οποίος ήθελε να αφήσει διάδοχο στον Σπαρτιατικό θρόνο. Ξεσπά σκάνδαλο και ο Αλκιβιάδης χάνει την εύνοια των Σπαρτιατών που την είχε κερδίσει μετά από τόσες επιτυχίες που είχαν φέρει την Αθήνα στα όρια κατάρρευσης. Διατάσσεται ο θάνατός του και καταφεύγει στον Πέρση σατράπη Τισσαφέρνη, που είχε υποστηρίξει οικονομικά τους Σπαρτιάτες.

Κερδίζει αμέσως την εμπιστοσύνη του σατράπη και τον πείθει να ακολουθήσει πολιτική μη επέμβασης ώστε να εξαντληθούν οι δυνάμεις Αθήνας και Σπάρτης και να μείνει εκείνος κυρίαρχος. Όμως η τακτική του Αλκιβιάδη ήταν να παρακωλυθεί η βοήθεια προς την Σπάρτη, ώστε να μην συντριβεί η Αθήνα και χρησιμοποιώντας την επιρροή του στους Πέρσες να πραγματοποιηθεί η αποκατάστασή του στην Αθήνα. Ξέρει ότι οι δημοκρατικοί δεν θα τον δεχτούν εύκολα πίσω και αρχίζει διαπραγματεύσεις με τους ολιγαρχικούς. Προτείνει αλλαγή του πολιτεύματος στην Αθήνα και ανάκληση του ιδίου, ο οποίος θα τους έφερνε συμμαχία με τους Πέρσες. Πείθει τους περισσότερους διοικητές του στόλου, ενώ όσους διαφώνησαν κατάφερε με αριστοτεχνικές πολιτικές κινήσεις να τους εξουδετερώσει. Ωστόσο το σχέδιο κόλλησε στις υπερβολικές απαιτήσεις του Τισσαφέρνη.

Οι ολιγαρχικοί παρ'ολα αυτά καταφέρνουν και καταλύουν τη δημοκρατία το 411 π.Χ. στην Αθήνα, όμως στον στόλο που βρίσκονταν στην Σάμο αποτυγχάνουν. Οι νέοι δημοκρατικοί διοικητές του στόλου ανακαλούν τον Αλκιβιάδη, ο οποίος καταφέρνει να τους πείσει για την επιρροή του στον Τισσαφέρνη. Εκλέγεται πάλι στρατηγός και οι Αθηναίοι νικούν σε δύο ναυμαχίες, ενώ σε μια τρίτη οριακά οι Σπαρτιάτες γλιτώνουν την καταστροφή. Ο Αλκιβιάδης πηγαίνει στον Τισσαφέρνη να διαπραγματευτεί μαζί του, όμως συλλαμβάνεται, αλλά καταφέρνει να αποδράσει και να επανακτήσει την διοίκηση. Έχει χάσει πλέον την επιρροή του στους Πέρσες. Σε μία ακόμα ναυμαχία, ο Αλκιβιάδης διαλύει ολόκληρο τον Σπαρτιατικό στόλο και έπειτα επανακτά πολλές πόλεις σε Ιωνία και Θράκη, με την Αθήνα κυρίαρχη.

Επιστρέφει θριαμβευτής στην Αθήνα το 407 π.Χ., αποσύρονται όλες οι κατηγορίες εναντίον του, η περιουσία του αποκαθίσταται και εκλέγεται στρατηγός ξηράς και θάλασσας. Για να ανεβάσει το ηθικό των Αθηναίων, ηγείται ο ίδιος της ιερής πομπής προς την Ελευσίνα, μαζί με στρατιωτικό απόσπασμα, με τους Σπαρτιάτες να μην τολμούν να επιτεθούν.

Ο Αλκιβιάδης μετά από μερικές ακόμα νίκες, πηγαίνει σε εκστρατεία δια ξηράς αφήνοντας στην Ιωνία στον στόλο αντικαταστάτη, με διαταγή να μην επιτεθεί. Εκείνος όμως επιτίθεται και ηττάται ολοκληρωτικά από τον ικανότατο ηγέτη του Σπαριατικού στόλου, Λύσανδρο. Ο Αλκιβιάδης επιστρέφει βεβιασμένα για να περισώσει την κατάσταση πετυχαίνοντας μια μικρότερη νίκη. Όμως οι πολιτικοί του αντίπαλοι στην Αθήνα θεωρούν υπεύθυνο τον Αλκιβιάδη και ο ίδιος για να μην πάθει τα ίδια, αποφασίζει να καταφύγει στην Θράκη. Ακόμα και εκεί, προσπαθεί να πείσει τους Αθηναίους ότι έχουν αγκυροβολήσει σε στρατηγικά μειονεκτική θέση, ενώ σίγουρα προσπαθούσε πάλι να αναμειχθεί στη διοίκηση για να βοηθήσει τους Αθηναίους. Οι στρατηγοί ωστόσο επειδή έβλεπαν ότι αν νικούσαν, τη νίκη θα την καρπώνονταν ο Αλκιβιάδης, ενώ αν ηττώνταν υπεύθυνοι θα θεωρούνταν οι ίδιοι, αρνήθηκαν. Οι Αθηναίοι δεν ακολουθούν τις συμβουλές του και ηττώνται κατά κράτος στους Αιγός Ποταμούς, γεγονός που σήμανε σχεδόν το τέλος του πολέμου υπέρ της Σπάρτης. Ο Αλκιβιάδης κατέφυγε στην Φρυγία προσπαθώντας να φέρει με το μέρος της Αθήνας τον Πέρση Αρταξέρξη. Ωστόσο, είτε λόγω διαταγής του Λυσάνδρου, είτε επειδή είχε αποπλανήσει τη γυναίκα κάποιου Πέρση, το σπίτι του περικυκλώθηκε και πυρπολήθηκε, ενώ ο ίδιος ήταν μέσα με την ερωμένη του. Βλέποντας ότι δεν υπήρχε ελπίδα να σωθεί, ο Αλκιβιάδης επιτέθηκε στους δολοφόνους, και κατάφερε να σκοτώσει έναν από αυτούς.

Ο Αλκιβιάδης ανήκε στον Μεσογειακό φυλετικό τύπο. Είναι λεπτοπρόσωπος, χωρίς καθόλου γωνίες, με ανοιχτά βλέφαρα, έντονα σγουρά μαλλιά, ιδιαίτερα σαρκώδη χείλη, ίσια μύτη. Ο χαρακτήρας του ταιριάζει στον φυλετικό τύπου του Μεσογειακού, στην πλέον ακραία μορφή του. Ήταν υπερβολικά φιλόδοξος, προσπαθώντας διαρκώς να αυξήσει τον πλούτο και τη φήμη του. Η υπερβολική του φιλοδοξία τον κάνει να αλλάζει στρατόπεδα, ώστε να ανακτά πολιτική ισχύ, έχοντας μεγάλη εμπιστοσύνη στις ικανότητές του. Είχε τρομερές ηγετικές και στρατιωτικές ικανότητες, κατορθώνοντας να αποκτά επιρροή όπου και αν πήγαινε, να παίρνει τα πλήθη με το μέρος του και να είναι σχεδόν αήττητος σε στρατιωτικό επίπεδο, γέρνοντας την πλάστιγγα ανάλογα με το στρατόπεδο όπου βρίσκονταν. Οι επικοινωνιακές δεξιότητες και η κοινωνικότητά του είναι αδιαμφισβήτητες. Ο πληθωρικός του χαρακτήρας τον κατέστησε κυρίαρχο πολιτικά, δημιουργώντας όμως πολλές αντιπάθειες. Έχουν σωθεί πλήθος ιστοριών, όπου ο Αλκιβιάδης προκαλεί το δημόσιο αίσθημα, ενώ σε άλλες αποθεώνεται από τον δήμο, δείχνοντας έτσι την επιρροή του πέραν της πολιτικής. Προσπαθούσε να εντυπωσιάζει, ήταν ιδιαίτερα αυθόρμητος και θεωρούνταν υπερβολικά όμορφος. Είχε κάτι παραπάνω από έντονη σεξουαλικότητα και υπερβολική πέραση στο αντίθετο φύλο, σε θρυλικό επίπεδο. Ακόμα και αν δεν είχε σωθεί προτομή του, θα συμπεραίναμε ότι ανήκει στον Μεσογειακό φυλετικό τύπο, λόγω της συμπεριφοράς του.

Η πολυτάραχη ζωή του ενέπνευσε και πολλούς καλλιτέχνες: