Ανθρωπολογία των Ελλήνων - Κεντρική και Νότια Ελλάδα

Ο Γάλλος ανθρωπολόγος Eugène Pittard δημοσίευσε στο Αρχείο Γενικής Ανθρωπολογίας της Ελβετίας 1914-1915 μια μελέτη περί της ανθρωπολογίας των Ελλήνων υπό τον τίτλο "Contribution à l'étude anthropologique des Grecs".

Η μελέτη περιλαμβάνει μελέτες για το ύψος, τις αναλογίες μήκους μερών του σώματος, μετρήσεις προσώπου, μύτης, αυτιών και πολλές άλλες. Η σημαντικότερη είναι αυτή του κεφαλικού δείκτη. Το διάγραμμα της εικόνας είναι αποκαλύπτικό. Για την κατανόηση του διαγράμματος πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι κεφαλικοί δείκτες κάτω από 80 δηλώνουν δολιχοκεφαλία, δείκτες πάνω από 82 δηλώνουν βραχυκεφαλία, ενώ δείκτες 80-82 δηλώνουν μεσοκεφαλία. Οι τρεις κατηγορίες αποτυπώνονται στο σχήμα με διαφορετική διαγράμμιση.

Δολιχοκέφαλοι είναι οι Μεσογειακοί και οι λιγότεροι Κρομανοειδείς ή οι ελάχιστοι Σαχάριοι. Βραχυκέφαλοι είναι οι Αλπικοί, Διναρικοί, Αρμενοειδείς και οι ελάχιστοι Βαλτικοί.

Από το διάγραμμα παρατηρεί κανείς ότι...
οι βραχυκέφαλοι είναι πλειοψηφία. Οι μεσοκέφαλοι είναι συνήθως μίξεις μεταξύ δολιχοκέφαλων και βραχυκέφαλων. Βέβαια οι μίξεις δεν είναι απαραίτητα μεσοκέφαλες, αλλά μπορεί να είναι δολιχοκέφαλες ή βραχυκέφαλες, όμως μπορεί να πει κανείς ότι στατιστικά εξουδετερώνονται, αφού έχουν την ίδια πιθανότητα εμφάνισης. Οι περισσότεροι Μεσογειακοί είναι δολιχοκέφαλοι με τάση προς μεσοκεφαλία, όπως φαίνεται στο σχήμα με επίκεντρο τους κεφαλικούς δείκτες 78-79. Από τις μετρήσεις των 145 ατόμων προκύπτουν τα εξής στατιστικά -δίπλα δίνονται οι αντίστοιχοι φυλετικοί τύποι σε σειρά φθίνουσας πληθυσμιακής εμφάνισης:

Δολιχοκέφαλοι:   33,8%       Μεσογειακοί, Κρομανοειδείς, Σαχάριοι
Μεσοκέφαλοι:     17,2%       μίξεις δολιχοκέφαλων-βραχυκέφαλων
Βραχυκέφαλοι:    49,0%       Αλπικοί, Διναρικοί, Αρμενοειδείς, Βαλτικοί

Ο μέσος όρος είναι κοντα στο 82, που είναι και το μέγιστο του διαγράμματος, όμως αυτό το νούμερο δεν λέει και πολλά από μόνο του, αλλά υποδηλώνει υπαρξη δολιχοκέφαλων και βραχυκέφαλων ταυτόχρονα. Ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι "οι Έλληνες είναι μακριά από το να αντιπροσωπεύουν έναν εθνικό τύπο αποτελούμενο από ομογενή στοιχεία".

Ο Deniker διαπιστώνει ότι η δυτική ηπειρωτική Ελλάδα τείνει προς τον βραχυκέφαλο Διναρικό -Αδριατικο-Αλβανικό όπως τον λέει- τύπο, ενώ πιο ανατολικά εμφανίζεται ο Μεσογειακός πιο έντονα.

Παραθέτει τις μετρήσεις του Clon Stephanos που βρίσκει για τις διάφορες περιοχές της Ελλάδας τους εξής κεφαλικού ς δείκτες:

Ήπειρος:            88,1      Διναρικοί, Αλπικοί
Θεσσαλία:         76,9      Μεσογειακοί κυρίως
Ρούμελη:           81,6      μίξη δολιχοκέφαλων-βραχυκέφαλων
Πελοπόννησος:   81,7      μίξη δολιχοκέφαλων-βραχυκέφαλων
Ιόνιες νήσοι:        82,3      μίξη δολιχοκέφαλων-βραχυκέφαλων
Εύβοια:              82,5      μίξη δολιχοκέφαλων-βραχυκέφαλων

ενώ ο Weisbach βρίσκει κεφαλικό δείκτη στους Έλληνες της Τουρκίας:

Προποντίδα:               85,8    Αρμενοειδείς, Αλπικοί
Κωνσταντινούπολη:     79,4    Μεσογειακοί

Οι παραπάνω αριθμοί δείχνουν ότι οι Έλληνες "δεν παρουσιάζουν φυλετική ενότητα" και ότι "δεν υπάρχει Ελληνική φυλή". Ο Deniker δηλώνει ότι σύμφωνα με τον Stephanos, η δολιχοκεφαλία είναι διαδεδομένη στην Πελοπόννησο, ειδικά στην Μαντίνεια και στη Λακωνία, δηλαδή στους απογόνους των αρχαίων Σπαρτιατών, με κάποιους βραχυκέφαλους Διναρικούς Αλβανούς, όπως λέει, στην Αργολίδα και στην Κορινθία. Στη Θεσσαλία, στις Ιόνιες νήσους και στην Κρήτη η δολιχοκεφαλία είναι έντονη, δηλαδή υπάρχουν πολλοί Μεσογειακοί, με κάποιους θύλακες βραχυκεφαλίας, που όμως στην Κρήτη είναι μηδαμινοί. Στην Ηπειρο κυριαρχεί η βραχυκεφαλία, όπως και στους γειτονικούς Αλβανούς. Συνοπτικά ο Deniker λέει περί κεφαλικών δεικτών:

Ηπειρώτες, Αλβανοί:  88
Θεσσαλία:                77
Αιτωλοακαρνανία:      83,6
Αττική, Φθιώτιδα:       79,6
Αρκαδία, Λακωνία:    78     απόγονοι αρχαίων Σπαρτιατών
Αργολίδα, Μεσσηνία: 84
υπόλοιπη Πελοπόν.:  81
Ιόνιες νήσοι:              82,3
Εύβοια:                    82
Σηλυβρία:                 85,8   προάστιο Κωνσταντινούπολης

Περί προϊστορίας, διατυπώνει την βάσιμη υπόθεση ότι οι Πελασγοί ήταν κυρίως βραχυκέφαλοι, ενώ οι αρχικοί Έλληνες δολιχοκέφαλοι, όμως θεωρεί ότι τα δείγματα κρανίων που το υποδηλώνουν είναι λίγα.

Στο τέλος ο Pittard εκφράζει έμμεσα ότι οι δολιχοκέφαλοι είναι οι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων, που είναι και η αλήθεια, όσο και αν αυτό δεν αρέσει σε κάποιους και θα βρουν χίλιους δυο τρόπους να το αρνηθούν. Οι Αλπικοί κυρίως Πελασγοί, που μαζί τους ήταν και οι δολιχοκέφαλοι δημιουργοί του Κυκλαδικού και Μινωικού πολιτισμού όπως φαίνεται από τις αντίστοιχες τοιχογραφίες, μίχθησαν μαζί με τους δολιχοκέφαλους Δωριείς, Ίωνες, κτλ που είχαν και το όνομα Έλληνες, και οι τρεις κατηγορίες όλοι τους γηγενείς από τα προϊστορικά χρόνια, μίχθησαν μαζί και θεωρήθηκαν Έλληνες. Και οι υπόλοιποι τύποι έπειτα διαδοχικά, που λογίζονται μέχρι και σήμερα ως Έλληνες.

Ο Pittard τελικά συμπεραίνει ότι "δεν πιστεύω ότι οι πολεμικές εισβολές είχαν μεγάλη εθνογενική επίδραση" και ότι οι Έλληνες είναι λίγο πάνω του μετρίου ύψους, λεπτόρρινοι, κατά πλειοψηφία με καστανά μάτια και ακόμα πιο πλειοψηφικά με καστανά μαλλιά, με μύτη ίσια ή κάποιες φορές με τάση ελαφράς κυρτότητας και στατιστικά μεσοκέφαλοι, καθώς υπάρχουν δολιχοκέφαλοι και βραχυκέφαλοι, με πλειοψηφία των τελευταίων.

Ενδιαφέρον θα ήταν οι αναγνώστες των παραπάνω περιοχών της Ελλάδας με βάση τα παραπάνω να αναφέρουν τις φυλετικές εκτιμήσεις τους.