Η θρησκεία αλλάζει τους ανθρώπους ή το αντίθετο;

Η ηθική ενός λαού καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη θρησκεία. Μπορεί οι περισσότεροι άνθρωποι να μην το αντιλαμβάνονται, αλλά οι ηθικές επιταγές της θρησκείας εντυπώνονται στην ψυχή των ανθρώπων, μορφοποιώντας τον πολιτισμό ενός λαού. Όμως, οι θρησκείες διαφέρουν μεταξύ τους, με διαφορετική μεταφυσική προσέγγιση και τελετουργία. Αυτό σημαίνει ότι οι διάφορες φυλές, λόγω διαφορετικών ψυχικών γνωρισμάτων, παρουσιάζουν διαφορετική θρησκευτική συμπεριφορά. Η θρησκεία με την σειρά της επηρεάζει την κοινωνία. Θα εξετάσουμε αυτήν την αμφίδρομη σχέση μεταξύ φυλής και θρησκευτικής ηθικής.

Είναι γνωστό ότι η εξάπλωση των θρησκειών σχετίζεται με τον φυλετικό παράγοντα. Η θρησκευτική μεταρρύθμιση επικράτησε στην βόρεια Ευρώπη, εκεί που κατοικούν...
κυρίως Νορδικοί-Ατλαντοειδείς, ενώ στη νότια Ευρώπη παρέμεινε ο Καθολικισμός και η Ορθοδοξία. Στη Γαλλία, που είναι σε μια ενδιάμεση κατάσταση φυλετικά, έγιναν μεγάλες συγκρούσεις για την επικράτηση της μίας πλευράς. Ο Βουδισμός, παρότι ξεκίνησε από την Ινδία, επικράτησε στην Άπω Ανατολή όπου φαίνεται ότι ταιριάζει περισσότερο με την ψυχοσύνθεση των μογγόλων. Τα παραδείγματα είναι πολλά, καταδεικνύοντας τη σχέση μεταξύ φυλής και θρησκείας.

Όμως θα εξετάσουμε και την αντίστροφη σχέση, δηλαδή το κατά πόσον η θρησκεία επηρεάζει τους ανθρώπους μακροπρόθεσμα από βιολογικής πλευράς. Πρώτος που έθεσε το ζήτημα ήταν ο Lapouge, που έκρινε ότι η αντίθεση κάποιων ελεύθερων πνευμάτων στην θρησκευτική εξουσία ή ηθική, τους οδήγησε σύντομα σε σύγκρουση με το καθεστώς και εξόντωση. Αυτό αποτελεί μια αρνητική επιλογή, με τα παραδείγματα προσωπικοτήτων να είναι πολλά στην πορεία της ιστορίας που διώχτηκαν λόγω των αντίθετων απόψεών τους προς την κρατούσα θρησκεία. Από την άλλη, η επικρατούσα θρησκευτική ηθική δημιουργεί ένα κλίμα στην κοινωνία που διευκολύνει την ζωή των ανθρώπων που συμμορφώνονται με αυτήν την ηθική. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του χριστιανισμού, η ηθική του πρεσβεύει την προστασία των αδυνάτων, την αλληλοβοήθεια και την ταπεινότητα. Αυτά τα ψυχικά γνωρίσματα ταιριάζουν με τον ψυχισμό Αλπικών και Βαλτικών στην Ευρώπη, για τους οποίους γνωρίζουμε από την παλαιοανθρωπολογία ότι άρχισαν να αυξάνονται κατά τον Μεσαίωνα και έχουν φτάσει σήμερα να κυριαρχούν στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Αυξάνονται επειδή η ηθική τους διευκολύνει τη ζωή και νοιώθουν πιο άνετα να διαιωνιστούν; Δύσκολο να αποδειχτεί, όμως βλέπουμε ότι αυτοί που ταυτίζονται λόγω εγγενούς ψυχοσύνθεσης με την θρησκευτική ηθική, είναι και αυτοί που επεκτείνονται. Τα στοιχεία είναι λίγα και η μελέτη θα πρέπει να επεκταθεί και σε άλλες εποχές, περιοχές και πολιτισμούς.

Οι άνθρωποι κάθε εποχής προσπαθούν να μοιάσουν στο πρότυπο της θρησκευτικής ηθικής της εποχής τους, να δρουν δηλαδή όπως οι άγιοι, στον χριστιανισμό, ή οι θεοί, στον πολυθεϊσμό. Όταν η ηθική επιτάσσει ταπεινότητα και προστασία αδυνάτων, τότε η κοινωνία βοηθά ποικιλοτρόπως όσους συμπεριφέρονται κατά αυτόν τον τρόπο σήμερα. Αντιθέτως, στην αρχαία εποχή η θρησκευτική ηθική ήταν τελείως διαφορετική, όπως έδειξε ο Νίτσε. Η ηθική της αρχαίας εθνικής θρησκείας επέτασσε τον ηρωισμό, τις πνευματικές ικανότητες και τον ισχυρό χαρακτήρα, εφόσον για να γίνεις θεός θα έπρεπε να είσαι ήρωας, όπως π.χ. ο Ηρακλής, ή να έχεις ευεργετήσει με το πνεύμα σου, όπως π.χ. ο Ασκληπιός. Συνεπώς, στους αρχαίους το θρησκευτικό πρότυπο ηθικής έκανε τους ανθρώπους να θέλουν να γίνουν ήρωες ή ευεργέτες του πνεύματος, ασχέτως αν το πετύχαιναν στην πράξη, όπως και σήμερα δεν γίνονται όλοι αλληλέγγυοι και ταπεινοί. Δεν αποκλείεται η αρχαία ηθική να εμπόδιζε την επέκταση ανθρώπων με ανίσχυρο χαρακτήρα, κάνοντάς τους την ζωή δύσκολη, εφόσον αποθεώνονταν ο δυνατός, ο ήρωας και ο διανοούμενος.

Συμπερασματικά, αν κοιτάξουμε βαθύτερα, υπάρχει περίπτωση η θρησκεία να επικρατεί λόγω ψυχικών προδιαθέσεων μιας φυλής και ταυτόχρονα, όταν επιβληθεί η νέα θρησκευτική ηθική, να δημιουργείται ένας μηχανισμός που δυσκολεύει τη ζωή όσων δεν έχουν αντίστοιχη ψυχοσύνθεση, εδραιώνοντας την κυριαρχία της συγκεκριμένης φυλής. Παραθέτουμε την υπόθεση αυτή ως μια συμβολή στο ζήτημα της σχέσης μεταξύ φυλής και θρησκείας.