Ο χρωματισμός ματιών, μαλλιών και δέρματος των Πορτογάλων

O Eusébio Tamagnini υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Πορτογάλους ανθρωπολόγους. Βασικό αντικείμενο των μελετών του ήταν η ανθρωπολογία της πατρίδας του. Στη μελέτη του με τίτλο "A pigmentação dos Portugueses" που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Contribuições para o Estudo da Antropologia Portuguesa βρίσκουμε αναλυτική μελέτη για τον χρωματισμό των Πορτογάλων, εννοώντας δηλαδή το χρώμα μαλλιών, ματιών και δέρματος. ;Όπως επισημαίνει ο συγγραφέας, ο χρωματισμός αποτελεί το πιο εύκολα παρατηρήσιμο ανθρωπολογικό χαρακτηριστικό, που επιδρά στην αντίληψη που σχηματίζει ο μέσος άνθρωπος για έναν λαό.

Πραγματοποιήθηκαν παρατηρήσεις σε 11601 άτομα. Το χρώμα του δέρματος ταξινομήθηκε βάσει της κλίμακας von Luschan, η κλίμακα Fischer για το χρώμα των μαλλιών και η κλίμακα Saller για το χρώμα των ματιών.

Το χρώμα του δέρματος κατανέμεται ως εξής:...

ροδαλό - λευκό - νοτιομεσογειακό:
9,47% - 45,09% - 45,44%

Το χρώμα των μαλλιών κατανέμεται ως εξής:
κόκκινα - ξανθά - καστανά - μαύρα:
0,17% - 2,07% - 68,33% - 29,43%

Το χρώμα των ματιών κατανέμεται ως εξής:
ανοιχτά - ενδιάμεσα - σκούρα:
7,13% - 15,13% - 77,74%

Ο Tamagnini βρίσκει ότι στη χώρα κατοικούν Μεσογειακοί, Νορδικοί και Αλπικοί, με κυριαρχία των πρώτων. Λογικά ο Μεσογειακός τύπος γενικευμένος περιλαμβάνει και τους νότιους Κρομανοειδείς.

Ως προς την γεωγραφική διαφοροποίηση του χρωματισμού, ο συγγραφέας δίνει τους παρακάτω χάρτες. Ο πρώτος χάρτης δίνει το χρώμα του δέρματος, όπου ροζ επισήμανση = ροδαλό, κίτρινη επισήμανση = λευκό, καφέ επισήμανση = νοτιομεσογειακό. Ο δεύτερος χάρτης δίνει το χρώμα των μαλλιών, όπου κίτρινη επισήμανση = ξανθό, πορτοκαλί επισήμανση = καστανό, γκρι επισήμανση = μαύρο. Ο τρίτος χάρτης δίνει το χρώμα των ματιών, όπου λαδί επισήμανση = ανοιχτό, μουσταρδί επιστήμανση = ενδιάμεσο, γκρι επισήμανση = σκούρο.

Οι χάρτες δεν δείχνουν ότι οι αντίστοιχοι χρωματισμοί επικρατούν στις συγκεκριμένες περιοχές, αλλά ότι έχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις από τον μέσο όρο τους. Η πλειοψηφία των κατοίκων σε όλη τη χώρα έχει καστανά μαλλιά, σκούρα μάτια και δέρμα ανοιχτό ή νοτιομεσογειακό. Ο πρώτος χάρτης δείχνει ότι το χρώμα του δέρματος σκουραίνει όσο πάμε νότια. Δηλαδή, οι κάτοικοι με ροδαλό χρώμα δέρματος βρίσκονται άνω του μέσου όρου τους στα βόρεια της χώρας, οι κάτοικοι με λευκό χρώμα δέρματος άνω του μέσου όρου στο κέντρο και με σκούρο άνω του μέσου όρου στα νότια. Αντίστοιχα διαβάζονται και οι άλλοι χάρτες. Οι περισσότεροι ξανθοί βρίσκονται στα νότια της χώρας, με τα ποσοστά τους να κυμαίνονται στο 1,0 - 3,5%. Οι καστανοί κυμαίνονται στο 57,6 - 82,8% και οι μαυρομάλληδες στο 14,5 - 39,4%, με τα υψηλά ποσοστά στα κεντρικά και βόρεια. Το χρώμα των ματιών είναι ανοιχτό ή ενδιάμεσο πάνω από το μέσο όρο στα βόρεια, ενώ το σκούρο κυριαρχεί στα νότια.

Περισσότεροι χάρτες από τη μελέτη εδώ. Τα στοιχεία δίνονται σε αναλυτικούς πίνακες ανά επαρχία της χώρας. Ο συγγραφέας προβαίνει σε λεπτομερή στατιστική ανάλυση των παρατηρήσεων, για να διαπιστώσει τον βαθμό ομοιογένειας του χρωματισμού στη χώρα.

Συμπερασματικά, οι Πορτογάλοι έχουν κατά κανόνα λευκό ή νοτιομεσογειακό χρώμα δέρματος, σκούρα μαλλιά και σκούρα μάτια. Συνδυάζοντας τα στοιχεία από άλλες μελέτες που δείχνουν μέτριο ανάστημα και δολιχοκεφαλία, προκύπτει ότι οι κάτοικοι είναι κυρίως Μεσογειακοί -ή νότιοι  Κρομανοειδείς να προσθέσουμε εμείς. Το Νορδικό στοιχείο είναι περίπου 2% και βρίσκεται κυρίως στα νότια της χώρας, όπου εντοπίζονται συγκριτικά το πιο λευκό δέρμα και τα πιο ξανθά μαλλιά. Στη χώρα υπάρχει ένα μικρό ποσοστό βραχυκέφαλων Αλπικών, όπως και μονοψήφιο ποσοστό Αφρικανικών φαινοτύπων. Με λίγα λόγια οι Πορτογάλοι είναι Κρομανοειδείς, Μεσογειακοί, Αλπικοί και δευτερευόντως Σαχάριοι, νέγροι ή Νορδικοί.