Διονύσιος Σολωμός, ο εθνικός μας ποιητής - σε ποιον φυλετικό τύπο ανήκει;

Ο Διονύσιος Σολωμός (1798-1857) ήταν Έλληνας ποιητής. Γεννήθηκε στην Ζάκυνθο. Γονείς του ήταν ο κόντες Νικόλαος Σολωμός και η υπηρέτριά του, Αγγελική Νίκλη. Έλαβε τα δικαιώματα νόμιμου τέκνου και εστάλη στην Ιταλία για σπουδές, όπως ήταν σύνηθες για τους ευγενείς του νησιού. Σπούδασε νομικά, αλλά γρήγορα τον τράβηξε η λογοτεχνία. Γράφει ποιήματα στα Ιταλικά και εντάσσεται στους λογοτεχνικούς κύκλους της Ιταλίας. Επιστρέφει στην Ζάκυνθο, όπου εντάσσεται στον τοπικό λογοτεχνικό κύκλο, ο οποίος εμφάνιζε σημαντική δραστηριότητα.

Μελετά τα δημοτικά τραγούδια και την κρητική λογοτεχνία και αρχίζει να συνθέτει στην Ελληνική δημοτική γλώσσα. Σημαντική επίδραση θα του ασκήσει ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας, με τον Σολωμό να αποκτά μια ακατανίκητη θέληση να εξυμνήσει τον Ελληνισμό και τους αγώνες του. Το 1823 συγγράφει τον Ύμνο εις την Ελευθερία, ποίημα εμπνευσμένο από την Επανάσταση του '21 που βρίσκονταν σε εξέλιξη. Όταν το ποίημα δημοσιεύτηκε, έγινε διάσημος σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ακολουθούν άλλες μεγάλες συνθέσεις, όπως η Ωδή εις το θάνατο του Λόρδου Μπάιρον και το επίγραμμα Η Καταστροφή των Ψαρών. Γράφει με πάθος για...
την ελευθερία, που δίνει μόνο το σπαθί, για την εξολόθρευση των τυράννων Τούρκων και για τον ηρωισμό των αγωνιστών της Επανάστασης.

Τα επόμενα χρόνια τον βρίσκουν στην Κέρκυρα, πνευματικό κέντρο των Επτανήσων εκείνη την εποχή. Εκεί, απομονωμένος, μελετά τον γερμανικό ρομαντισμό και συνεχίζει να συνθέτει, παρά τα διάφορα οικογενειακά προβλήματα που τον κρατούν απασχολημένο. Την περίοδο αυτή ξεκινά την σύνθεση του κορυφαίου ποιήματος Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, για την δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου, το οποίο όμως παρέμεινε ανολοκλήρωτο, υπό μορφή σχεδιασμάτων. Γίνεται το επίκεντρο της λογοτεχνικής κίνησης της Κέρκυρας, δημιουργώντας "σχολή" και πολλούς μαθητές, που επηρεάστηκαν από αυτόν. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του εμφανίζει προβλήματα υγείας, που τον εμποδίζουν να ολοκληρώσει αρκετές συνθέσεις του.

Ο Σολωμός υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες μορφές της σύγχρονης Ελληνικής ποίησης. Οι δύο πρώτες στροφές από τον Ύμνο εις την Ελευθερία αποτελούν σήμερα τον Εθνικό Ύμνο της χώρας μας. Αν και ζούσε πολύ κοντά στην Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, δεν πήγε να πολεμήσει, αλλά έμεινε στην Ζάκυνθο για να υμνήσει τους αγώνες των Ελλήνων. Πράγμα που έκανε με απαράμιλλο τρόπο, συμβάλλοντας έτσι με τον δικό του τρόπο στον αγώνα, καλλιεργώντας αισθήματα φιλελληνισμού στην Ευρώπη και εμφυσώντας πίστη στους αγωνιστές.

Ο Διονύσιος Σολωμός ανήκει στον Μεσογειακό φυλετικό τύπο. Είναι λεπτοπρόσωπος προς μεσοπρόσωπος, με καστανά ανοιχτά εκφραστικά μάτια, μύτη ίσια ή οριακά κυρτή, καστανά κυματιστά μαλλιά, με πρόσωπο χωρίς γωνίες. Αρκετά σύνηθες για κάτοικο της νησιωτικής Ελλάδας. Οι Μεσογειακοί έχουν έφεση στην εκφραστικότητα και αν αυτή καλλιεργηθεί, μπορούν να προκύψουν ποιητικοί γίγαντες σαν τον Διονύσιο Σολωμό.

Μερικά αποσπάσματα από το έργο του:

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει·
λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει.

Τα μάτια η πείνα εμαύρισε· στα μάτια η μάνα μνέει·
στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα καί κλαίει:
«Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ’ έχω γω στο χέρι;
οπού συ μού ΄γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει».

...

Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη·
η μαύρη πέτρα ολόχρυση καί το ξερό χορτάρι.
Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει:
«Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει».

ΩΔΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΛΟΡΔΟΥ ΜΠΑΙΡΟΝ

Λευτεριά, για λίγο πάψε
να χτυπάς με το σπαθί.
Τώρα σίμωσε και κλάψε
εις του Μπάιρον το κορμί.

Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΨΑΡΩΝ

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη,
περπατώντας η δόξα μονάχη
μελετά τα λαμπρά παλικάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί
γινωμένο από λίγα χορτάρια
που 'χαν μείνει στην έρημη γη…

ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Ολιγόστευαν οι σκύλοι,
Και Αλλά εφώναζαν, Αλλά
Και των Χριστιανών τα χείλη
Φωτιά εφώναζαν, φωτιά.

Λεονταρόψυχα εκτυπιούντο,
Πάντα εφώναζαν φωτιά,
Και οι μιαροί κατασκορπιούντο,
Πάντα σκούζοντας Αλλά.

Μερικά προτραίτα του: