Το χρώμα μαλλιών και ματιών στη Γαλλία

Ο Paul Topinard ήταν Γάλλος ανθρωπολόγος. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ανθρωπολόγους της Γαλλίας, όπου μαζί με τον Paul Broca εδραίωσαν την επιστήμη της φυσικής ανθρωπολογίας. Πρωτοπόρος, αφού μετά από επίπονες μετρήσεις έδωσε αναλυτικά στοιχεία για τον κεφαλικό δείκτη και τον χρωματισμό στη Γαλλία. Η εξέλιξη αυτή ήταν πολύ σημαντική, καθώς αποτυπώνονταν για πρώτη φορά ευκρινώς και αναλυτικώς η φυλετική ποικιλομορφία εντός ενός κράτους, καταρρίπτοντας τις έννοιες περί Γαλλικής, φυλής, Ιταλικής κ.ο.κ. Οι μελέτες του έγιναν σε μια εποχή που η ανθρωπολογία έμπαινε στην τελική φάση διαμόρφωσης της τυπολογίας στην Ευρώπη. Οι μελέτες αυτές βοήθησαν στην τυπολογία, αλλά και στην ιστορική ερμηνεία της γεωγραφικής κατανομής των φυλετικών τύπων κάθε κράτους.

Μία σημαντική μελέτη του Topinard ήταν αυτή με τίτλο "La couleur des yeux et des cheveux en France" που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Revue d'Anthropologie. Σε αυτή εξετάζει το χρώμα μαλλιών και ματιών στον πληθυσμό της Γαλλίας. Η έρευνά του είχε τεράστιο δείγμα 200.000 ατόμων, που έλαβε σε συνεργασία με δεκάδες ιατρούς και στρατιωτικούς, με την αρωγή και του επίσημου κράτους. Η ταξινόμηση του χρώματος...
γίνεται σε σκούρο, ενδιάμεσο και ανοιχτό, είτε για οφθαλμούς είτε για μαλλιά.

Ο χάρτης αποτυπώνει με ανοιχτό χρώμα τις επαρχίες με τον πιο ανοιχτό χρωματισμό, ενώ με σκούρο χρώμα δίνονται οι επαρχίες με τον πιο σκούρο χρωματισμό. Βέβαια, στις βορειοανατολικές επαρχίες οι ξανθοί σε καμία περίπτωση δεν είναι η πλειοψηφία, απλώς ότι είναι περισσότεροι σχετικά με τις υπόλοιπες. Για να φανεί το εύρος της διακύμανσης, εξετάζοντας τις επαρχίες Μάγχης και Βαρ, κοντά στη Μασσαλία, η ξανθότητα στα μαλλιά είναι 5,9% στην Βαρ και φτάνει το 28,1% στη Μάγχη, ενώ η σκουρότητα είναι 63,9% στην Βαρ και 28,7% στη Μάγχη. Δηλαδή και πάλι η σκουρότητα στον βορρά είναι έντονη και μάλιστα περισσότερη από την ξανθότητα, καθιστώντας τους Νορδικούς μακράν μειοψηφία ακόμα και στην πιο βόρεια επαρχία, τη Μάγχη.

Η δημοσίευση περιλαμβάνει αναλυτικούς πίνακες με τα στατιστικά χρώματισμού σε κάθε επαρχία της Γαλλίας. Αναμενόμενο είναι το γεγονός ότι τα ανοιχτά μάτια είναι περισσότερα ποσοστιαία από τα ανοιχτά μαλλιά, καθώς είναι γνωστό ότι αρκετοί καστανοί Αλπικοί, Κρομανοειδείς, ακόμα και λίγοι Μεσογειακοί, εμφανίζουν ανοιχτό χρώμα οφθαλμών.

Ο χάρτης αυτός επιβεβαιώνει για πολλοστή φορά την χωροθέτηση των φυλετικών τύπων της Γαλλίας. Βόρεια και ανατολικά υπάρχουν αρκετοί Νορδικοί, όχι όμως πλειοψηφία. Στα Μεσογειακά παράλια, την κοιλάδα του Ροδανού και στα νοτιοδυτικά, υπάρχουν αρκετοί Μεσογειακοί ή και με Κρομανοειδείς τάσεις. Στην κεντρική Γαλλία κυριαρχούν οι Αλπικοί με τον σκούρο προς ενδιάμεσο χρωματισμό, ενώ υπάρχουν αρκετοί Κρομανοειδείς και αυτοί με ενδιάμεσο χρωματισμό.

Έπειτα ο Topinard προβαίνει σε μια ιστορική ανάλυση για να εξηγήσει αυτά τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Θεωρεί ότι τα Γερμανικά φύλα, όπως Φράγκοι, Βουργουνδοί, Νορμανδοί και οι Κέλτες-Γαλάτες παλαιότερα, έχοντας διεισδύσει στα βόρεια και ανατολικά της χώρας, έφεραν εμφανή ξανθότητα. Από την άλλη στα Μεσογειακά παράλια βλέπει την επίδραση διαφορετικών, Μεσογειακών πληθυσμών. Βλέπουμε ότι ανθρωπολογικοί χάρτες έχουν μεγάλη σημασία για την μελέτη της εμφάνισης, συμπεριφοράς και ιστορίας ενός λαού, καθότι υποδηλώνουν την γεωγραφική φυλετική του σύνθεση που έχει προκύψει μέσα από ιστορικές διαδικασίες.