Οι ανθρωπολογικές μεταβολές μετά την ενηλικίωση

Όλοι θα έχετε παρατηρήσει ότι κάποια γνωρίσματα στο πρόσωπο και στο σώμα μεταβάλλονται εμφανώς στους ηλικιωμένους. Οι περισσότεροι λένε ότι μεγαλώνει η μύτη και τα αυτιά και ότι "βαραίνει" το βλέμμα. Το ζήτημα σίγουρα έχει απασχολήσει όλους μας. Οι ανθρωπολόγοι προσπάθησαν με επιστημονικές μελέτες να εντοπίσουν ποια γνωρίσματα μεταβάλλονται με την ηλικία και πόσο. Η σημαντικότερη μελέτη που εξετάζει την μεταβολή των ανθρωπολογικών γνωρισμάτων μετά την ενηλικίωση είναι αυτή του Aleš Hrdlička με τίτλο "Growth during Adult Life" που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Proceedings of the American Philosophical Society. Είναι μια εντυπωσιακή μελέτη, που έχει μείνει αξεπέραση μέχρι και σήμερα.

Οι περισσότεροι μελετητές έχουν εστιάσει στις ανθρωπολογικές μεταβολές κατά την ανάπτυξη, δηλαδή από την γέννηση μέχρι την ενηλικίωση. Λίγοι έχουν ασχοληθεί αναλυτικά με τις ανθρωπολογικές μεταβολές μετά την ενηλικίωση, με σημαντικότερους τους Pfitzner, Jarcho και τον ίδιο τον Hrdlička. Η παρούσα μελέτη εστιάζει μόνο στα μετρήσιμα ανθρωπολογικά γνωρίσματα.

Ο περισσότερος κόσμος θεωρεί ότι με την ενηλικίωση, η ανάπτυξη του ανθρωπίνου σώματος σταματά. Ακόμα και ο ίδιος ο ορισμός...
του "ενήλικα" είναι "αυτός που έχει φτάσει την πλήρη ανάπτυξη". Ωστόσο, οι μετρήσεις δείχνουν ότι συμβαίνουν αλλαγές στο ανθρώπινο σώμα και μετά την ενηλικίωση. Οι μεταβολές εξετάζονται ξεχωριστά για κάθε μέρος του σώματος.

Ανάστημα: Έχει μελετηθεί από πολλούς ερευνητές. Τα περισσότερα δεδομένα δείχνουν ότι το ανάστημα δεν έχει σταματήσει να αυξάνεται ακόμη και στα 24 χρόνια, ενώ μπορεί να αυξάνεται ελάχιστα μέχρι και τα 30. Μετά τα 50 το ανάστημα αρχίζει και μειώνεται, λόγω της συμπίεσης της σπονδυλικής στήλης και των διαφόρων αρθρώσεων.

Κορμός και άκρα: Οι μετρήσεις δείχνουν ότι δεν υπάρχουν ιδιαίτερες μεταβολές μετά την ενηλικίωση, παρά μόνον στα γηρατειά, όταν το σχετικό μήκος του κορμού μειώνεται περισσότερο από ότι τα άκρα, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο κορμικός δείκτης.

Άνω άκρα: Τα δεδομένα δείχνουν ότι δεν υπάρχουν ιδιαίτερες μεταβολές στο μήκος των χεριών, αν και προφανώς οι νέοι έχουν μεγαλύτερη ελαστικότητα στους μύες όταν τεντώνουν τα χέρια.

Κεφάλι: Πολλοί μελετητές έχουν πάρει μετρήσεις, τις οποίες παραθέτει όλες ο συγγραφέας. Φαίνεται ότι οι διαστάσεις του κεφαλιού μπορεί να αυξάνονται οριακά ακόμη και μέχρι τα γηρατειά, κάτι που πιθανότατα οφείλεται στην μεγέθυνση του εγκεφάλου.

Πρόσωπο: Οι μετρήσεις δείχνουν ότι οι διαστάσεις του προσώπου, ύψος και πλάτος, αυξάνονται με την ηλικία. Πιθανόν να συνδέεται με την αύξηση των διαστάσεων του κεφαλιού ή να είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης μάσησης της τροφής, τουλάχιστον για το πλάτος.

Κεφαλικός δείκτης: Οι περισσότεροι μελετητές θεωρούν ότι ο κεφαλικός δείκτης παραμένει πρακτικά σταθερός, ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις ότι πιθανόν υπάρχουν μικρομεταβολές σε κάποιες φυλές.

Προσωπικός δείκτης: Οι μετρήσεις των μελετητών σε διάφορες φυλές είναι αντικρουόμενες και δεν μπορεί να βγει συμπέρασμα αν υπάρχει μεταβολή προς κάποια κατεύθυνση.

Μύτη: Οι διαστάσεις της μύτης αυξάνονται αισθητά μέχρι τα γηρατειά, ενώ το πλάτος αυξάνεται περισσότερο αναλογικά με το ύψος, κάτι που κάνει τον ρινικό δείκτη να αυξάνεται.

Αυτιά: Οι διαστάσεις αυξάνονται μέχρι τα γηρατειά. Μέχρι τα 40 αυξάνεται περισσότερο το πλάτος, ενώ έπειτα αυξάνεται αναλογικά περισσότερο το μήκος.

Στόμα: Οι μετρήσεις δείχνουν ότι το μήκος του στόματος αυξάνεται με την ηλικία, έως τουλάχιστον τα 70 έτη.

Στήθος: Το πλάτος του στήθους αυξάνεται μέχρι τα 50 έτη ή και περισσότερο, έπειτα μειώνεται. Το βάθος συνεχίζει αυξάνεται με την ηλικία, όπως βέβαια και ο θωρακικός δείκτης. Είναι γνωστό ότι οι μεσήλικες έχουν πιο ευρεία σωματοδομή από τους νέους, επειδή αυξάνει ο θώρακας σε πλάτος και βάθος.

Χέρια και πόδια: Οι μεταβολές είναι ελάχιστες, με τις διαστάσεις στις παλάμες και στο πέλμα να αυξάνονται ελαφρά μετά την ενηλικίωση.

Συνεπώς, υπάρχουν αρκετά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η ανάπτυξη του σώματος συνεχίζεται και μετά την ενηλικίωση σε αρκετά μέρη του σώματος, αλλού λιγότερο, αλλού περισσότερο. Επιβεβαιώνεται η παρατήρηση του λαού ότι επιμηκύνεται η μύτη, κάτι που κάνει τους ηλικιωμένους στην Ευρώπη να φαίνεται ότι Διναρίζουν, μεγαλώνουν και τα αυτιά, ενώ επίσης καταδεικνύεται ότι αυξάνονται ελαφρά και κάποιες ακόμα διαστάσεις. Να προσθέσουμε πως με την ηλικία χαλαρώνουν οι ιστοί των βλεφάρων, με αποτέλεσμα αυτά να βαραίνουν και σε κάποιους ηλικιωμένους να δίνουν την εντύπωση Αλπικότητας.

Τα συμπεράσματα του Hrdlička είναι πολύ σημαντικά για όσους ασχολούνται με την φυλετική ανθρωπολογία. Πρέπει να γνωρίζουμε ποια γνωρίσματα μεταβάλλονται μετά την ενηλικίωση, για να μπορούμε να κάνουμε ορθή ταξινόμηση σε μεσήλικες ή ηλικιωμένους.