Στην αρχή αναλύει τις αρχές βάσει των οποίων λειτουργούν οι εκφραστικοί μεχανισμοί των συναισθημάτων, μελετώνται κάποιες συμπεριφορές στα υπόλοιπα ζώα και στο κύριο μέρος του έργου προβαίνει στην ανάλυση κάθε συναισθήματος ξεχωριστά στον άνθρωπο.
Αρκετές κινήσεις που εκφράζουν συναισθήματα, ικανοποιούν κάποια επιθυμία ή αίσθηση και λόγω συνήθειας εκτελούνται ακόμη και αν δεν υπάρχει λόγος, όταν εμφανιστεί το ίδιο ερέθισμα. Επίσης, άλλες εκφραστικές κινήσεις, προκύπτουν από αντίθεση, δηλαδή τη συνήθεια αντίθετων κινήσεων λόγω αντίθετων ερεθισμάτων, από την πολλή χρήση, ασχέτως αν είναι χρήσιμες. Ακόμη, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι ενστικτώδεις κινήσεις του νευρικού συστήματος, άσχετα από τη θέληση, βάσει ερεθίσματος, που κάποιες κατευθύνονται ως ένα βαθμό από τη συνήθεια
Άλλα συναιθήματα είναι απολύτως έμφυτα, άλλα χρειάζονται και εξάσκηση. Δηλαδή κληρονομούνται αλλά και προπονούνται ως ένα βαθμό. Συναισθήματα εμφανίζουν όλα τα ζώα, ακόμα και τα έντομα. Περιγράφονται τα συναισθήματα ζώων όπως ο σκύλος, η γάτα, κτλ. και τέλος ο πίθηκος.
Το κύριο μέρος του έργου είναι η ανάλυση των πολυάριθμων συναισθημάτων του ανθρώπου. Οι περιγραφές του Δαρβίνου είναι γλαφυρές και οι παρατηρήσεις του εντυπωσιακές. Το γέλιο...