Ο Δαρβινισμός στην κοινωνική επιστήμη

Εξέχουσα μορφή της Ευρωπαϊκής επιστήμης, ο Georges Vacher de Lapouge ήταν από τους πρώτους που κατανόησε την σημασία της ανακάλυψης του Δαρβίνου στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο. Παρατηρήσεις του Lapouge επί του θέματος περιλαμβάνονται στο περιοδικό Revue internationale de sociologie, σε άρθρο με τίτλο "Le darwinisme dans la science sociale".

Μπαίνοντας κατευθείαν στο θέμα, ο Lapouge ξεκινά το άρθρο ως εξής:

"Ο Δαρβίνος, σχηματοποιώντας την αρχή του αγώνα για επιβίωση και της επιλογής, όχι μόνο έφερε μια επανάσταση στην βιολογία και στην φυσική φιλοσοφία, αλλά...
μετέβαλλε την πολιτική επιστήμη. Η εύρεση αυτής της αρχής μας επέτρεψε να μάθουμε τους νόμους της ζωής και του θανάτου των εθνών, που είχαν διαφύγει από όλες τις θεωρήσεις των φιλοσόφων."

Ο Δαρβίνος ανακάλυψε τον μηχανισμό μεταβολής του οργανικού κόσμου, φέρνοντάς μας ένα βήμα πιο κοντά και στην γνώση του ίδιου του ανθρώπου. Η έννοια της επιλογής είναι σχετικά περιορισμένη στην βοτανολογία και στην ζωολογία, ωστόσο στην κοινωνιολογία αποτελεί ένα αχανές αντικείμενο. Στον άνθρωπο δεν είναι η φυσική επιλογή, αλλά η κοινωνική επιλογή που σχηματοποιεί τις κοινωνίες, για την οποία οφείλουν να γνωρίζουν όλοι οι κοινωνιολόγοι. Και για να την κατανοήσουν πρέπει να γνωρίζουν για την κληρονομικότητα, για την μεταβλητότητα και την φυλετική μίξη. Πρέπει να κατανοήσουν την ανισότητα των φυλών ως προς τις σωματικές και ψυχικές προδιαθέσεις. Έτσι ο Lapouge προχωρά στην μελέτη των φυλών.

Αυτό που επιτρέπει την αναγνώριση των διαφόρων φυλετικών τύπων είναι τα σωματικά και ψυχικά γνωρίσματα. Με τη βοήθεια ιστορικών πηγών, απεικονίσεων και σκελετικών υπολειμμάτων, μπορούμε να βρούμε στοιχεία για την πορεία των φυλών και κατά το παρελθόν. Πάντοτε όμως πρέπει να έχουμε κατά νου ότι οι ανθρωπολογικές φυλές δεν πρέπει να συγχέονται με την γλώσσα, αφορούν αποκλειστικά κληρονομικούς βιολογικούς τύπους.

Αναλύονται οι κύριες φυλές που κατοικούν την Ευρώπη και ήταν γνωστές τότε. Στα νότια της Ευρώπης, με κύριο όγκο στην Ιβηρία και στη νότια Ιταλία, κατοικούν οι δολιχοκέφαλοι Μεσογειακοί, που έχουν συγγένεια με τους κατοίκους της βόρειας Αφρικής. Έπειτα είναι οι βραχυκέφαλοι, οι οποίοι πιστεύουμε ότι έχουν έρθει από την Ασία, έχοντας εγκατασταθεί στην κεντρική Ευρώπη, όπου και κυριαρχούν. Εκτείνονται μέχρι την Ρωσία, συνεπώς εννοούνται Αλπικοί και Βαλτικοί. Τρίτο στοιχείο είναι οι ξανθοί δολιχοκέφαλοι Νορδικοί, που εντοπίζονται στα βορειοδυτικά της Ευρώπης και σπανίως σε πλειοψηφία, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη εμφανίζονται μόνο σποραδικά. Γίνεται λόγος και για τύπους της Μέσης Ανατολής και για τους νέγρους.

Κάθε μία από τις φυλές έχει τα δικά της σωματικά γνωρίσματα και ψυχικά γνωρίσματα. Οι βραχυκέφαλοι, με στρογγυλό κρανίο και ευρύ πρόσωπο, σχετικά ευρεία σωματοδομή και μέτριο προς χαμηλό ανάστημα, είναι φιλήσυχοι, εργατικοί, έξυπνοι, αλλά χωρίς πρωτοβουλίες. Κοιτούν σε στενά πλαίσια, τους αρέσει η ομοιομορφία και η ρουτίνα, που όμως αποτελούν εμπόδια στην πρόοδο. Εύκολοι στο να υπακούν, έχουν γίνει ιστορικά υπόδουλοι άλλων φυλών. Οι ξανθοί δολιχοκέφαλοι, με τα ανοικτά μάτια, το μεγάλο ανάστημα, το ανοιχτό χρώμα δέρματος, με λεπτό πρόσωπο και μύτη και λεπτά άκρα, είναι ανήσυχοι, δραστήριοι και αν τύχει και έχουν εξυπνάδα, τότε ξεχωρίζουν. Οι Μεσογειακοί και συγγενείς εξωευρωπαϊκοί καστανοί δολιχοκέφαλοι είναι πιο κοντοί, μοιράζονται πολλά γνωρίσματα με τους Νορδικούς, όχι όμως στον ίδιο βαθμό. Μάλιστα, υπάρχουν και κάποιες διαφορές στο πρόσωπο, όταν Κρομανοειδής επίδραση κάνει κάποιους καστανούς δολιχοκέφαλους να έχουν κοντό πρόσωπο. Στην Μέση Ανατολή η μύτη γίνεται συχνά κυρτή και το πρόσωπο πιο λεπτό. Οι νέγροι είναι δολιχοκέφαλοι, με μαύρο χρώμα δέρματος, κατσαρά μαλλιά, μύτη πλατιά, ενώ έχουν χαμηλότερες δυνατότητες και είναι συχνά αδρανείς.

Σε κάθε φυλή υπάρχουν άτομα που ξεφεύγουν από τον μέσο όρο, όμως αν η φυλή ληφθεί εν όλω, τότε ο μέσος τύπος είναι συγκεκριμένος. Οι νόμοι της κληρονομικότητας καταδικάζουν κάθε άνθρωπο να είναι αυτό που έχει προκύψει από τη γέννησή του.

Αναλύοντας την φυλετική σύνθεση των εθνών, διαπιστώνουμε ότι συνήθως αποτελούνται από διαφορετικά στρώματα, με τις ανώτερες τάξεις να έχουν συνήθως τα πιο ικανά φυλετικά στοιχεία, με διαφοροποιήσεις να προκύπτουν με το πέρασμα του χρόνου. Τα έθνη παρακμάζουν όταν τα ικανά φυλετικά στοιχεία μειώνονται, ειδικά στις ανώτερες τάξεις.

Στη συνέχεια ο Lapouge παρουσιάζει στοιχεία της ανθρωποκοινωνιολογίας, δηλαδή της μελέτης των κοινωνικών συμπεριφορών με τη βοήθεια ανθρωπολογικών μετρήσεων ή παρατηρήσεων. Σε μελέτη του στη νότια Γαλλία, οι μετρήσεις κεφαλικού δείκτη έδειξαν τα εξής. Ο πληθυσμός της πόλης Montpellier έχει γίνει πιο βραχυκέφαλος στο διάβα των αιώνων. Επίσης, οι ανώτερες τάξεις του 18ου αι. ήταν πιο δολιχοκέφαλες από τις κατώτερες, το ίδιο και σε μια γειτονική περιοχή. Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι οι Μεσογειακοί ήταν πιο πιθανό να ανήκουν στις ανώτερες τάξεις από τους Αλπικούς σε παλαιότερες εποχές, ωστόσο σήμερα η τάση είναι οι Αλπικοί να αντικαταστήσουν τους δολιχοκέφαλους.

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει, με τη σειρά, τον μέσο κεφαλικό δείκτη στους σημερινούς κατοίκους του Montpellier, στους κατοίκους του 18ου αι., στους απλούς κατοίκους, στην αριστοκρατία, στην αριστοκρατία μια διπλανής περιοχής και στους αγρότες της ίδιας περιοχής.

Ο επόμενος πίνακας δείχνει την διαρκή αύξηση του κεφαλικού δείκτη σε γειτονική περιοχή της νότιας Γαλλίας:

Έπειτα ο Lapouge αναφέρεται στο σύγγραμμα του Alphonse de Candolle, που παρουσιάζει την ανισοκατανομή των επιστημόνων στις διάφορες κοινωνικές τάξεις των περασμένων αιώνων, με τις ανώτερες να κυριαρχούν στην παραγωγή επιστημόνων.

Ο περισσότερος κόσμος αγνοεί την δύναμη της κληρονομικότητας. Στην τυπική περίπτωση, ο απλός λαός θεωρεί ότι τα γνωρίσματα των ανθρώπων είναι αποτέλεσμα τύχης. Η κληρονομικότητα έχει μια δύναμη ακαταμάχητη, όση και ο νόμος της βαρύτητας. Αυτός είναι και ο λόγος που από τα κουτάβια επιλέγουμε να ζήσουν και να πολλαπλασιαστούν είναι τα πιο όμορφα και δυνατά, απορρίπτοντας τα υπόλοιπα. Αντίστοιχη επιλογή κάνουμε και με τα πρόβατα από τα οποία παίρνουμε π.χ. το περισότερο μαλλί, οδηγώντας τα υπόλοιπα στο σφαγείο.

Ο άνθρωπος υπόκειται και αυτός στην επιλογή, όπως και τα υπόλοιπα όντα. Με την εξυπνάδα του, μπόρεσε προϊστορικά να εξολοθρεύσει τους εχθρούς του, όπως ελέφαντες, ρινόκερους, ιπποπόταμους, ύαινες, αρκούδες, λιοντάρια, κλπ ώστε να μείνει ο μόνος κυρίαρχος. Από κει και πέρα, συνεχίζεται ο αγώνας των ανθρώπων μεταξύ τους, έχοντας πάρει έναν χαρακτήρα κοινωνικό. Συνεπώς δεν έχουμε τόσο φυσική επιλογή στον άνθρωπο, όσο κοινωνική επιλογή, η οποία είναι ο βασικός παράγοντας εξέλιξης της ανθρώπινης ιστορίας.